Çичçуллăх вăрçă

Çичçуллăх вăрçă
	Европа — Çурçĕр Америка – Ĕнчĕ — Филиппинсем — Вăта Америка — Кăнтăр Америка

	Çичçуллăх вăрçă
	; А. Е. Коцебу. «Кунерсдорф çапăçăвĕ» (1848)
Вăхăт	1756—1763
Вырăн	Европа, Африка, Ĕнчĕ, Ҫурҫӗр Америка, Кариб бассейнĕ, Филиппинсем, Кӑнтӑр Америка
Сăлтав	Прусси вăйланни, франк-анкăл колониллĕ кĕрешĕвĕ
Тăшмансем
Прусси; Британи империйĕ; Ганновер; Португали; Гессен-Кассель; Брауншвейг-Люнебург; Ирокез йăхĕсен конфедерацийĕ ; Шаблон:22px Раççей (1762) ; Шаблон:Гетман ялавĕ Гетманщина (1762) ; Бенгаль суби	Шаблон:Сăваплă Рим Империн ялавĕ Австри; Шаблон:Франци патшалăхĕн ялавĕ Франци; Шаблон:22px Раççей (1757—1761); Швеци; Испани; Саксони; Шаблон:Иккĕ Сицили патшалăхĕн ялавĕ Неаполь патшалăхĕ ; Шаблон:Сардини патшалăхĕн ялавĕ Сардини патшалăхĕ
Çарпуçсем
Фридрих II; Ф. В. Зейдлиц; Георг II; Георг III; Роберт Клайв; Джеффри Амхерст; Фердинанд Брауншвейгский; Сирадж уд-Даула; Жозе I	Граф Даун; Граф Ласси; Принц Лотарингский; Эрнст Гидеон Лаудон; Шаблон:Франци патшалăхĕн ялавĕ Людовик XV; Шаблон:Франци патшалăхĕн ялавĕ Луи-Жозеф де Монкальм; Шаблон:22px Елизавета Петровна† ; Шаблон:22px П. С. Салтыков ; Шаблон:Гетман ялавĕ К. Г. Разумовский ; Карл III ; Август III
Енсен вăйĕсем
Çĕр пин салтак (аяларах вулăр)
Çухатнисем
паллă мар	паллă мар

Çичçуллăх вăрçă (1756 —1763) — XVIII ӗмӗрти чи пысăк вăрçă хирĕçĕвĕ, Çĕнĕ Саманари чи мăнă хирĕçӳсенчен пĕрри. Çичçуллăх вăрçă Европăра та, океан лешьенче те: Çурçĕр Америкăра, Кариб бассейненче, Ĕнчĕре, Филиппинсенче пынă.

Çичçуллăх вӑрҫă (1756—1763) — XVIII ӗмӗрти вӑйлӑ вӑрҫӑ, Ҫӗнӗ саманара пулса иртнӗ чи аслӑ хирӗҫӳсенчен пӗри. Ҫичçуллăх вӑрçăн ӗҫӗсем Европра кӑна мар, Çурçĕр Америкре те, Караиб тӑрӑхӗнче те, Индире те, Филиппинра та пынӑ.

Вӑрҫине унчухнехи Европӑри пур аслӑ патшалӑхӗ те, Европӑри вак патшалӑхӗсенчен чылайӑшӗ, тата хӑш-пӗр инт йӑхӗсем те хутшӑннӑ. Уинстон Чӳрчилл вӑрҫине «пӗрремӗш тӗнче вӑрҫи»^[10] тесе каланӑ.

Вăрçă сăлтавĕсем

Вуламалли

Архенгольц, фон Иоганн Вильгельм барон. = v.Archenholz J.W. Geschihte des siebenjahrigen krieges in Deutschland von 1756 bis 1763. — Manheim, 1788. — Москва: ООО «Издательство ACT». — 560 с. — 7000 экз. — ISBN 5-17-010009-4.
Гочковский И. Е. Взятие Берлина русскими войсками. 1760. Из записок Гочковского / Сообщ. П. И. Бартенев // Русский архив, 1894. — Кн. 3. — Вып. 9. — С. 13-20. 2012 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ.
Исчисление причиненного неприятелю урона во время предприятия на Берлин (Из современного «Журнала о военных действиях Российской императорской армии»). 1760 / Сообщ. Д. Ф. Масловским // Русский архив, 1889. — Кн. 2. — Вып. 6. — С. 305—307. 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ.
Карнацевич В. Л. 100 знаменитых сражений. — Харьков., 2004.
Коробков, Николай Михайлович (ред.) Семилетняя война, Москва 1948
Масловский, Дмитрий Фёдорович. Русская армия в Семилетнюю войну, Выпуск 1, Типография В. Березовского, Москва 1891
Мерников А. Г., Спектор А. А. Всемирная история войн. — Минск., 2005.
Мусский С. А. 100 великих людей. — Москва., 2005.
Теге Х. К. К истории Семилетней войны. Записки пастора Теге // Русский архив, 1864. — Вып. 11/12. — Стб. 1101—1163. 2013 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.
Шувалов И. И. Известие с театра войны. О взятии Берлина // Архив князя Воронцова. — Кн. 7. — М.: Типография Грачева и К, 1875. — С. 437—438. 2013 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.

Ӑнлантарусем

^ В 1757 —1761 çулсенче Раççей Пруссие хирĕçле коалицие хутшăннă, 1762 çулта — Прусси енче. 1762 çултах Раççей вăрçăран тухать. Çакăнпа анăç историографинче Çичçуллăх вăрçă 1756 - 1762 çулсенче пынă теççĕ, чылай раççей ĕçĕсенче 1756—1761 çулсене кăтартаççĕ.

Каçăсем

И. В. Архенгольц, Масловский, Дмитрий Фёдорович. Русская армия в Семилетнюю войну, Выпуск 1, Типография В. Березовского, Москва 1891 (djvu)
Seven Years War (1755-63) (акăлч.)
Семилетняя война (1756—1762 гг.)
Карта Семилетней войны 2007 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ.
"Первая мировая война XVIII века" Видео çинче

[1] В 1757 —1761 çулсенче Раççей Пруссие хирĕçле коалицие хутшăннă, 1762 çулта — Прусси енче. 1762 çултах Раççей вăрçăран тухать. Çакăнпа анăç историографинче Çичçуллăх вăрçă 1756 - 1762 çулсенче пынă теççĕ, чылай раççей ĕçĕсенче 1756—1761 çулсене кăтартаççĕ.

[1]