Ăшăпа сарăлни

Ӳкерчĕк:Dehnungsfuge.jpg

Кĕпер линилле сарăлнине шута илекен юрилле хушăк

Ӳкерчĕк:Thermal expansion kfupm.jpg

Термо сарăлăва кура пулнă çул çинчи кăлтăк

Ăшăлăхла сарăлу (çавăн пекех термо сарăлу е ăшăпа сарăлни теççĕ) — ĕскерĕн температури улшăннă май унăн линилле хаписем тата формисем улшăнни. Шĕвексем тата газсем улшăнми пусăмлăн ăшăлăхла сарăлни, шутлавлăх енчен, изобарла сарăлу коэффициенчĕпе (ăшăлăхла сарăлăвăн калăпăшла коэффициенчĕпе) палăрăнать. Хытă ĕскерсен ăшăлăхла сарăлăвне палăртма вара ăшăлăхла линилле сарăлăвăн коэффициенчĕпе усă кураççĕ.

Физикăн асăннă пулăма тĕпчекен пайне дилатометри тессĕ (çавăн пекех дилатометр тенине пăхăр).

Ăшăлăхла сарăлăва улшăнуллă температурăра ĕслекен тĕрлĕрен хатĕрсем, машшынсем, механизмсем, приборсем, çуртсем, хапавсем тунă чухне усă кураççĕ.

Ăшăлăхла сарăлăвăн тĕп саккунĕ , унпа килĕшÿллĕн, $L$ чухлĕ линилле хапаллă ĕскер температура $\Delta T$ чухлĕ ÿссен тата тулаш механикăлла вăйсем пулмасан $\Delta L$ чухлĕ сарăлать:

$\Delta L=\alpha L\Delta T$,

кунта $\alpha$ — ăшăлăхла линилле сарăлăвăн коэффициенчĕ. Лаптăк тата калăпăш улшăнăвĕ тĕлĕшпе те çавнашкал формулăсем пур. Илсе кăтартнă чи ансат тĕслĕхре, ăшăлăхла сарăлăвăн коэффициенчĕ температурăран та, сарăлу енĕнчен те килмен чухне, япалалăх пур еннелле те пĕр тикĕссĕн илсе кăтартнă формула кăтартнă майăн сарăлать.

Теори

Çавăн пекех

• Дилатометр
• Ăшăлăхла сарăлăвăн коэффициенчĕ

Каçăсем

• Тепловое расширение // Элементы.ру

Асăрхавсем

Ку физика вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.