Игнатьев Сидор Игнатьевич

Сидор Игнатьев
Сидор Игнатьев
Ҫуралнӑ чухнехи ячӗ	Игнатьев Сидор Игнатьевич
Ҫуралнӑ	1877, нарӑс, 2
Ҫуралнӑ вырӑн	Йĕкĕрвар ялĕ, (халĕ Чăваш Ен Ҫӗрпӳ районӗ), Шупашкар уесӗ, Хусан кĕперни
Вилнӗ	1917, ҫӗртме, 9
Вилнӗ вырӑн	Вилен кĕпĕрни
Гражданлӑх	Раççей империйĕ
Мӗн енӗпе ӗҫленӗ	чăваш çыравçи тата çутĕçпе политика ĕçченĕ
Пултарулӑх ҫулӗсем	1906 - 1917
Жанр	публицистика
Хайлавсен чӗлхи	чăваш, вырăс

Игнатьев Сидор Игнатьевич (1877, нарӑс, 2, Йĕкĕрвар ялĕ (халĕ Чăваш Енĕн Ҫӗрпӳ районӗ, Шупашкар уесӗ, Хусан кӗпӗрни) - 1917, ҫӗртме, 9, Вилен кĕпĕрни, Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи) — «Хыпар» хаçат редакторĕ, журналист тата публицист ^[1].

Пурнăçĕ

1877 çулта Шупашкар уесӗнчи Йĕкĕрвар ялĕнче (халĕ Чăваш Енĕн Ҫӗрпӳ районӗ) 1977 çулта çуралнă. Хусанти учительсен институтĕнче пĕлӳ илнĕ. Элĕкри И. Я. Яковлев ячĕллĕ вăтам шкулта ĕçленĕ. «Хыпара» пырас умĕн Хусанти 4 класлă училищинче вĕрентнĕ.

«Хыпар» хаçат редакторĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Малтанхи редакторсем пекех, С. Игнатьев — пултаруллă журналист тата публицист. Хаçат урăх çын аллине куçсан, йăлана кĕнĕ йĕркепе, çĕнĕ редактор кĕпĕрнаттăра хăйĕн программипе паллаштарнă. Кĕпĕрнаттăр ăна ырласа йышăннă. С. Игнатьевăн редактор ĕç-хĕлĕ нумая тăсăлман. Вăл алă пуснă пур номерте те — полицин чунсăр ĕçченĕсене, хуралçăсене, жандармсене критиклесе çырнă çивĕч материалсем тухнă. Тĕслĕхрен, 3-мĕш редактор кăларнă пĕрремĕш номертех (1906 çулхи çурла уйăхĕн 20-мĕшĕ) — пысăк шрифтпа калăпланă редакци материалĕ. Унта Шупашкар уесӗнче хресченсен пăлхавне хутшăннă 60 чăваша ареслени çинчен пĕлтернĕ.

Сидор Игнатьевăн çакăн пек çивĕч критикине тӳре таврашĕ асăрхамасăр тăма пултарайман. 1906 çулхи юпа уйăхĕн 29-мĕшĕнчи 43-мĕш номере полици арестленĕ. Тепĕр кунне хăйне те хула театрĕнченех тĕрмене тытса хупнă.

Ют çĕршыври пурнăç[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Суд Сидор Игнатьева эсерсен партийĕпе çыхăну тытнăшăн айăплать, пилĕк çуллăха ссылкăна ямалла тăвать. Каярахпа ют çĕршыва кăларса яраççĕ. 1907-1910 çулсенче вăл Францире пурăнать, тĕрлĕ университетра вĕренсе пĕлĕвне малалла ӳстерет, французла тата нимĕçле лайăх калаçма хăнăхса çитет, пĕрлĕх пурнăçне хутшăнать. Сăмахран, чи лайăх сочиненисен конкурсĕнче вăл «Приз» ятлă сумлă премие тивĕçет.

Раççее таврăнни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

1910 çулта Раççее таврăнать. Сидор Игнатьев хăйĕн пурнăçĕнчи тĕп çул-йĕре суйласа илет — çар училищине вĕренме кĕрет. 1916 çулта ăна пĕтерсе прапорщик пулса тăрать. Çакă паллă: Сидор Игнатьев пӗрремӗш тӗнче вӑрҫине хутшăннă. Кĕçĕн поручика, рота командирне фронтри хаюлăхпа паттăрлăхшăн Георгий хĕресĕпе тăватă хут чысланă.

1917 çулхи утă уйăхĕн 9-мĕшĕнче вăл Вилен кĕпĕрнинче, çапăçу хирĕнче паттăрсен вилĕмĕпе пуçне хунă.

Ӑнлантарусем

^ Чувашская энциклопедия

Ку статьяна хатĕрленĕ чухне «Хыпар» хаçатĕнчи материалсемпе усă курнă

[1] Чувашская энциклопедия

[1]

п • с • т «Хыпар» хаçатăн тĕп редакторĕсем
«Хыпар» (1906—1907)	Никольский Н. В. • Кириллов С.К. • Игнатьев С. И. • Алексеев П.А. • Иванов В.И. • Николаева А.А.

«Хыпар» (1917—1918)	Васильев А. В. • Николаев С. Н. • Алюнов Г. Ф. • Милли А. П. • Петров Н. П. • Васильев И. В. • Филиппов М. Ф. • Гаврилова А. Г. • Михайлов С. М.

«Канаш» (1918—1937)	Ефимов Д. Е. (1918) • Элмен Д. С. • Лбов А. П. • Фадеев Е. М. (1920—1921) • А. Л. Лукин • Лукин Л. М. • Ют Н. Я. • Львов П. З. • Алендеев Г. Т. • Арис А. И. • Дмитриев В. Д. • Казаков Г. Н. • Ложников Ф. Т. • Титов Г. М. • Васильев А. В. • Павлов Н. П. • Иванов П. И.

«Чӑваш коммуни» (1937—1952)	Семёнов Н. М. • Яковлев В. Я. • Малютин Р. О. • Степанов Н. С. (1947—1948) • Костин М. К.

«Коммунизм ялавӗ» (1952—1991)	Якимов М. Н. (1954—1974) • Семёнов Д. Ф. • Павлов Н. П. • Иванов П. И. • Семёнов Н. М. • Казанов А. П.

«Хыпар» (1991-па)	Леонтьев А. П. (1991—2014) • Туркай В. В. • Арланов М. М. (2015–16) • Вашуркина Т. Г. (с 2017)