Космонавтсен отрячӗ
| Космонавтсен отрячӗ | |
|---|---|
 РУВИКИ.Медиа ҫинчи материалсем |
Космонавтсен отрячӗ — СССРта, каярах Раҫҫей Федерацинче космоса пӗрремӗш тата ун хыҫҫӑнхи вӗҫевсем валли суйласа илнӗ вӗҫевҫӗ-космонавтсен ушкӑнӗн (отрядӑн) ячӗ.
Космонавтсен отрядне 1960 ҫулхи кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче йӗркеленӗ. ССРП СҪВ Тӗп комитечӗн приказӗпе 1960 ҫулхи пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, ССРП ТК итлекен-космонавчӗсен должноҫне малтанхи суйласа илнӗ пӗрремӗш 12 летчика лартнӑ, вӗсен шутӗнчен каярахпа космоса тӳрремӗнех каякансене суйласа илеҫҫӗкосмонавтсен пӗрремӗш отрядне пирӗн планетӑн пулас пӗрремӗш космонавчӗ Юрий Гагарин та кӗнӗ[1]. 1961 ҫулхи пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнче космонавтсен отрячӗн командирне Юрий Гагарина лартнӑ.
«Кун пек ӗҫе тума пуринчен ытла лётчик кирлӗ, чи малтан, лётчик-истребитель, вӑл универсаллӑ специалист. Вӑл пилот та, штурман та, связист та, бортинженер та … .»
— С.П. Королев
Истори
Совет наукипе техникине аталантарма, 1950-мӗш ҫулсем вӗҫнелле, ҫын космоса вӗҫес ыйтусене пӑхса тухма май панӑ. 1959 ҫул пуҫламӑшӗнче ССРП Ӑслӑлӑх Академин президенчӗ Мстислав Келдыш патӗнче ҫын космоса вӗҫесси пирки, «камӑн вӗҫесси?» пирки ыйтусем хускатнӑ, тата патшалӑхӑн тӗп органӗсене тӗплӗх хатӗрлес ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
1959 ҫулхи кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче ССКП ТК тата СССР Министрсен Канашӗн 22-10 №-лӗ «О медицинском отборе кандидатов в космонавты» Постановленийӗнче тата 1959 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ССР Союзӗн Министрсен Совечӗн 569-264 № - лӗ «Ҫынна космос вӗҫевне хатӗрлени» Постановленийӗнче Космонавтсен отрядне «Восток» космонавтсен пӗрремӗш космос карапӗ ҫинче пӗрремӗш хут вӗҫме хатӗрленесси ҫинчен калакан йышӑнӑва йышӑннӑ.
Космонавтсен кандидачӗсене суйласа илме ССР Союзӗн СҪВ СҪВ йӗркеленӗвӗсен командованине, ҫар тухтӑрӗсене тата вӗҫев комиссийӗсене хушнӑ, пулас космонавтсене хатӗрлеме вара вӗсем ССР Союзӗн Хӗҫпӑшаллӑ Вӑйӗсен ҫарпа сывлӑш вӑйӗсене хушнӑ.
Каярах тӳрремӗнех суйласа илме Тӗп ҫар ӑслӑх-тӗпчев авиаци госпиталӗн специалисчӗсен ушкӑнне хушнӑ.
1960 ҫулхи кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче ССПРӑн СҪВ Тӗп ҫарпуҫӗн ҫар чаҫне йӗркеленӗ, унӑн тӗллевӗ космонавтсене хатӗрлесси пулнӑ, кӑшт каярах ӑна СССР СҪВ космонавтсене хатӗрлекен центр туса хунӑ. 1960 ҫулхи нарӑсӑн 24-мӗшӗнче Космонавтсене хатӗрлекен центра Е. А. Карпов ертсе пынӑ.
ССРП СҪВ Тӗп комитечӗн приказӗпе, 1960 ҫулхи пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, ССРП ТК космонавчӗсен отрядне итлекен-космонавтсен должноҫне малтанхи хатӗрленӳ тухнӑ 12 летчик-истребителе лартнӑ. 1960 ҫулхи пуш уйӑхӗнче ВҪВ Космонавтсене хатӗрлекен центр отрядне космонавт кандидачӗсен пӗрремӗш ушкӑнӗ ҫитнӗ, ушкӑн занятине пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пуҫарнӑ. Пуҫламӑш тапхӑрта Хуҫалӑх ҫурчӗсем ҫуккипе пула космонавтсен отрячӗ вӑхӑтлӑха М. В. Фрунзе ячӗллӗ Тӗп аэродром территорийӗнчи ЦСКА спорт базинче вырнаҫнӑ, 1960 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче отряд «Восток-1» космос карапӗпе вӗҫме экзаменсене ӑнӑҫлӑ тытнӑ.
Космонавтсен отрядне кӗмелли требованисем
Космонавтсен отрядне кӗрес тесен космонавт рольне тӑратнӑ кандидатӑн Ӑслӑлӑхпа тӗпчев тӗп авиаци госпиталӗ) тухмалла, ҫавӑн пекех куҫӑн курса калаҫмалла. Совет Союзӗнчи коммунистсен партинче член пулни[2], (пӗр исключени Константин Феоктистов пулнӑ)[3].
Космонавтсен отрядне иртмелли хальхи тӗп требованисем ҫаксем пулаҫҫӗ: Раҫҫей гражданстви, 35 ҫулчченхи ӳсӗм, аслӑ пӗлӳ пурри, акӑлчан чӗлхине пӗлни, медицина тата психологи тесчӗсем ӑнӑҫлӑ иртни, кӗлетке масси 90 килограмм таран пулни[4].
Космонавтсен отрядӗнчен кӑларса ямалли йӗрке
Космонавтсен отрядӗнчен хутшӑнакансене суйласа илнӗ хыҫҫӑнах кӑларса яма пултараҫҫӗ. Яланхи пекех ҫакӑ икӗ сӑлтава пула пулма пултарать — космос вӗҫевне хатӗрленнӗ тренировкӑсен вӑхӑтӗнче сывлӑх енчен йывӑрлӑхсем сиксе тухни, е хатӗрленнӗ чухне дисциплинӑпа ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсем палӑрни. Ҫак икӗ требовани космонавтсене отрядран кӑларса яма май паракан тӗп критерисем пулса тӑраҫҫӗ[5][1].
Космонавтсен отрячӗсене уҫӑ тата хупӑ наборсем
Космонавтсен отрядне кӗме уҫӑ тата хупӑ суйлавсем пулаҫҫӗ[6].
2012 ҫулччен Раҫҫейре тата маларах Совет Союзӗнче космонавтсен отрядне хупӑ отборсем кӑна ирттернӗ[6].
2012 ҫулччен пурӗ космонавтсен вунпилӗк тӗп отрячӗ пухнӑ, унсӑр пуҫне космонавтсен хушма темиҫе отрядне йӗркеленӗ[6].
2012 ҫултан пуҫласа Раҫҫейре космонавтсен отрядне уҫӑ наборсем ирттереҫҫӗ[7]. Унтанпа ҫакнашкал виҫӗ уҫӑ набор пулса иртнӗ: 2012 ҫулхи юпа уйӑхӗнче, 2018 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче тата 2021 ҫулхи ака уйӑхӗнче пуҫланнӑ космонавтсен уҫӑ пуххи[6].
Космонавтсен отрячӗсене уҫӑ наборсем тума пуҫласан та хупӑ наборсем сыхланса юлаҫҫӗ. Вӗсене юлашкине 2017 ҫулта ирттернӗ, вӑл 17-мӗш номерпе иртнӗ[6].
Ӑнлантарусем
- ^ 1, 2 тата 3 Под корабли для полетов на Луну строится монтажно-испытательный корпус (выр.).
- ^ Под корабли для полетов на Луну строится монтажно-испытательный корпус (выр.).
- РИА «Новости» // ria.ru (22 ноября 2009 года)
- ^ Как стать космонавтом: требования, подготовка, перспективы.
- ^ Под корабли для полетов на Луну строится монтажно-испытательный корпус.
- ^ 1, 2, 3, 4 тата 5 Центр подготовки космонавтов им. Ю. А. Гагарина. Официальный Web-сайт (выр.).
- ^ Маёвцы о своём опыте подготовки в отряд космонавтов (выр.).