Роберт Олдрич

	Ҫын пирки
	Роберт Олдрич
Çуралнă чухнехи ят	акăл. Robert Burgess Aldrich
Çуралнă вăхăт	1918 ҫулхи ҫурлан 9-мӗшӗ[…]
Çуралнă вырăн	Кранстон[d], Провиденс[d], Род Айленд, Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем;
Вилнĕ вăхăт	1983 ҫулхи раштавӑн 5-мӗшӗ[…] (65 ҫул)
Вилнĕ вырăн	Лос-Анджелес, Калифорни, Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем;
Гражданлăх	Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем;
Альма-матер	Q6915727?; Виргинский университет[d];
Ачисем	Q55683002?
Премисемпе чысланисем	премия «Серебряный медведь» за лучшую режиссуру[d] (1956)
	РУВИКИ.Медиа ҫинчи материалсем

Роберт Бёрджесс Олдрич (1918 ҫулхи ҫурлан 9-мӗшӗ(19180809), Кранстон, Род-Айленд, АПШ — 1983 ҫулхи раштавӑн 5-мӗшӗ(19831205), Лос-Анджелес, Калифорни, АПШ) — американ кинорежиссёрӗ, сценарисчӗ тата кинопродюсерӗ. «Чупту мана вӑйлӑ», «Беби Джейнпа мӗн пулнӑ?» тата «Таса мар дюжина» пек фильмсемпе паллӑ. 1975–1979 ҫулсенче Америка режиссёрӗсен Гильдийӗн президенчӗ пулнӑ.

Кун-ҫулӗ

Роберт Олдрич Кранстонра (Род-Айленд), Эдвард Б. Олдрич хаҫат хуҫин ҫемьинче ҫуралнӑ. Америка обществинчи аван пурӑнакансен шутне кӗнӗ: аслашшӗ — сенатор, куккӑшӗ — Лондонри элчӗ, иккӗмӗш сыпӑкри пиччӗшӗ — Нельсон Олдрич Рокфеллер миллионер. Провиденсри Moses Brown School шкулта, Род-Айленд шкулӗнче пӗлӳ илнӗ. Виргини университетӗнче экономикӑна вӗреннӗ. 1941-мӗш ҫулта RKO Radio Pictures-ра ӗҫлес тесе вӗренӗве пӑрахнӑ, ҫакна пула ҫӳллӗ пукансем йышӑнакан тӑванӗсемпе хирӗҫсе кайнӑ — вӗсем кунашкал хӑтланӑва пӗрре те ырласшӑн пулман.

Режиссёр ассистенчӗ пек Жан Ренуар, Джозеф Лоузи тата Чарли Чаплин патӗнче картина ӳкернӗ ӗҫе хутшӑннӑ. 1950-мӗш ҫулсенче телекуравра режиссёр пулса ӗҫлет, ҫав вӑхӑтра вӑл хӑйӗн пӗрремӗш тулли метражлӑ «Пысӑк шайри союзник» фильма ӳкерет. Ҫак тапхӑрти картинӑсенче режиссёр автор кинематографийӗн сайра тӗл пулакан мелсемпе усӑ курать, хайлавсене вӑл либераллӑ тата гуманистикӑллӑ тӗлӗшӗнчен тултарать. Вӗсен шутӗнче — «Чупту мана вӑйлӑ» нуар-классика, Клиффорд Одетсӑн «Пысӑк ҫӗҫӗ» пьесин киноадаптацийӗ тата «Атака» ҫар драми. Режиссёр ҫавӑн пекех жанрлӑ кинора ӗҫлет — 1954 ҫулта экрансем ҫине «Апач» тата Берт Ланкастер ӳкерӗннӗ «Веракрус» вестернисем тухаҫҫӗ. 1959 ҫулта Олдрич Берлинта иртекен Тӗнче шайӗнчи 9-мӗш кинофестивалӗн жюрине ертсе пырать.

1960-мӗш ҫулсенче тупӑшлӑ темиҫе фильм ӳкернӗ — «Беби Джейнпа мӗн пулнӑ?» тата «Шӑпрах, шӑпрах, чунӑмҫӑм Шарлотта» триллерсем, ҫавӑн пекех «Джордж аппӑшне вӗлерни» тата «Таса мар дюжина». Юлашки фильм тупӑш енчен ӑнӑҫлӑ пулни режиссёра хӑйӗн никама пӑхӑнман киностудине йӗркелеме хавхалантарнӑ, анчах темиҫе проект ӑнӑҫсӑр вӗҫленнӗ хыҫҫӑн вӑл Голливуд кинопроизводствине таврӑннӑ. Гуманизм темине режиссёр пӑрахман, ҫакӑ унӑн каярахри картинисене палӑрать — «Чи вӑрӑм ярд» спорт драми тата «Ульзана пырса кӗни» драма. Иккӗмӗшӗнче вӑл Америка обществи Граждан вӑрҫи хыҫҫӑн АПШ-ри кӑк халӑха дискриминацилени пирки каласа панӑ.

Олдрич икӗ хутчен авланнӑ. Гарриет Фостерпа (1941—1965) пӗрле вӑл тӑватӑ ача пӑхса ӳстернӗ. 1966 ҫулта, Фостерпа уйрӑлнӑ хыҫҫӑн, вӑл Сибил Зигфрид манекенщицӑна качча илнӗ.

Кинематографипе 1981 ҫулта ӗҫлеме пӑрахнӑ, тепӗр икӗ ҫултан хӑйӗн килӗнче, Лос-Анджелесра (АПШ), 65 ҫул тултарсан, пӳре ҫителӗксӗр ӗҫленине пула вилнӗ^[3].

Фильмографи

Режиссёр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

1953 — Пысӑк лигӑра вылякан / Big Leaguer
1954 — Апач / Apache
1954 — Веракрус / Vera Cruz
1955 — Чупту мана вӑйлӑ / Kiss Me Deadly
1955 — Пысӑк ҫӗҫӗ / The Big Knife
1956 — Кӗрхи ҫулҫӑсем / Autumn Leaves
1956 — Атака / Attack
1957 — Пир авӑр джунглисем / The Garment Jungle
1959 — Тамӑкчен вунӑ ҫеккунт / Ten Seconds to Hell
1959 — Тарӑху сӑрчӗсем / The Angry Hills
1961 — Хӗвел юлашки хут анни / The Last Sunset
1962 — Содомпа Гоморра / Sodom and Gomorrah
1962 — Бэби Джейнпа мӗн пулнӑ? / What Ever Happened to Baby Jane?
1963 — Тӑваттӑн Техасран / 4 for Texas
1964 — Шӑпран, шӑпрах, чунӑмҫӑм Шарлотта / Hush… Hush, Sweet Charlotte
1965 — Феникс вӗҫевӗ / The Flight of the Phoenix
1967 — Таса мар дюжина / The Dirty Dozen
1968 — Лайл Клэр ҫинчен каланӑ халап / The Legend of Lylah Clare
1968 — Джордж аппӑшне вӗлерни / The Killing of Sister George
1970 — Паттӑр, эсӗ кая юлтӑн / Too Late the Hero
1971 — Гриссомсен шайкки / The Grissom Gang
1972 — Ульзана пырса кӗни / Ulzana’s Raid
1973 — Ҫурҫӗр императорӗ / Emperor of the North
1974 — Чи вӑрӑм ярд / The Longest Yard
1975 — Хура ӗҫ / Hustle
1977 — Ӗнтрӗкӗн юлашки шевли / Twilight’s Last Gleaming
1977 — Хор арҫын ачисем / The Choirboys
1979 — Фриско каччи / The Frisco Kid
1981 — Калифорни пуканисем / …All the Marbles (The California Dolls)

Продюсер[тӳрлет | кодне тӳрлет]

1955 — Чупту мана вӑйлӑ / Kiss Me Deadly
1955 — Пысӑк ҫӗҫӗ / The Big Knife
1956 — Атака / Attack
1962 — Бэби Джейнпа мӗн пулнӑ? / What Ever Happened to Baby Jane?
1963 — Тӑваттӑн Техасран / 4 for Texas
1964 — Шӑпран, шӑпрах, чунӑмҫӑм Шарлотта / Hush… Hush, Sweet Charlotte
1965 — Феникс вӗҫевӗ / The Flight of the Phoenix
1968 — Лайл Клэр ҫинчен каланӑ халап / The Legend of Lylah Clare
1968 — Джордж аппӑшне вӗлерни / The Killing of Sister George
1970 — Паттӑр, эсӗ кая юлтӑн / Too Late the Hero
1971 — Гриссомсен шайкки / The Grissom Gang
1975 — Хура ӗҫ / Hustle

Ӑнлантарусем

^ ¹^,² Robert Aldrich // Encyclopædia Britannica (англ.)
^ ¹^,² Robert Aldrich // filmportal.de — 2005.
^ Robert Aldrich > Biography — AllMovie (паллӑ мар). Пӑхнӑ кун: 2010 ҫулхи ҫурлан 10-мӗшӗ. Архивланӑ 2010 ҫулхи пушӑн 7-мӗшӗ.

Каҫӑсем

Роберт Олдрич(акăлч.) Internet Movie Database сайтĕнче

[_e43b4e05c7ef4192-1] ¹^,² Robert Aldrich // Encyclopædia Britannica (англ.)

[_72435dec558df5b2-2] ¹^,² Robert Aldrich // filmportal.de — 2005.

[3] Robert Aldrich > Biography — AllMovie (паллӑ мар). Пӑхнӑ кун: 2010 ҫулхи ҫурлан 10-мӗшӗ. Архивланӑ 2010 ҫулхи пушӑн 7-мӗшӗ.

[1]

[2]

[3]