Çăлтăрлăх

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Орион çăлтăрлăхĕ

Çăлтăрлăх, — çăлтăрлă тӳпере çăлтăрсене çăмăлрах тупмашкăн йышăннă тӳпе лаптăкĕсем.

Çăлтăрлăхсем е çăлтăр капланчăкĕсем — хальхи астрономире çăлтăрсене тӳпере тупма ансат пулма тӳпе сферине пайсене уйăрнă. Хăй евĕрлĕ кĕлеткене пуçтарăнакан йăлтăр çăлтăрсене аваллăхра çăлтăрлăхсем тенĕ.

Çăлтăрсем те Çăлтăр ушкăнĕсем

  • Алтăр çăлтăр (Большая Медведица)
  • Ĕлкĕр е Ала çăлтăр (Плеяды)
  • Кĕвенте çăлтăр (Орион)
  • Çурçĕр çăлтăр е Тимĕр шалçă (Полярная звезда)

Тĕнче астрономи пĕрлешĕвĕ официаллă 88 çăлтăрлăха палăртнă. Таблицăра çаплах латин ячĕсене ят тата камăнлăх ӳкĕмĕсенче çырнă.

Чăваш ячĕ Латин ячĕ (ят ӳкĕмĕ) Латин ячĕ (камăнлăх ӳкĕмĕ) Кĕскетни Лаптăк (тв. градус) 6 çутăрах çăлтăр хисепĕm,0[1]
Андромеда Andromeda Andromedae And 722 100
Йĕкĕрешсем Gemini Geminorum Gem 514 70
Алтăр çăлтăр Ursa Major Ursae Majoris UMa 1280 125
Пысăк Йытă Canis Major Canis Majoris CMa 380 80
Тараса Libra Librae Lib 538 50
Шывтăкан Aquarius Aquarii Aqr 980 90
Возничий Auriga Aurigae Aur 657 90
Кашкăр Lupus Lupi Lup 334 70
Волопас Bootes Bootis Boo 907 90
Вероника çӳçĕсем Coma Berenices Comae Berenices Com 386 50
Çăхан Corvus Corvi Crv 184 15
Геркулес Hercules Herculis Her 1225 140
Гидра Hydra Hydrae Hya 1303 130
Голубь Columba Columbae Col 270 40
Гончие Псы Canes Venatici Canum Venaticorum CVn 565 30
Дева Virgo Virginis Vir 1294 95
Дельфин Delphinus Delphini Del 189 30
Аçтаха Draco Draconis Dra 1083 80
Единорог Monoceros Monocerotis Mon 482 85
Жертвенник Ara Arae Ara 237 30
Живописец Pictor Pictoris Pic 247 30
Жираф Camelopardalis Camelopardalis Cam 757 50
Журавль Grus Gruis Gru 366 30
Мулкач Lepus Leporis Lep 290 40
Çĕлен йатакан Ophiuchus Ophiuchi Oph 948 100
Çĕлен Serpens Serpentis Ser 637[2] 60
Ылтăн Пулă Dorado Doradus Dor 179 20
Индеец Indus Indi Ind 294 20
Кассиопея Cassiopeja Cassiopejae Cas 598 90
Киль Carina Carinae Car 494 110
Кит Cetus Ceti Cet 1231 100
Козерог Capricornus Capricorni Cap 414 50
Компас Pyxis Pyxidis Pyx 221 25
Корма Puppis Puppis Pup 673 140
Лебедь Cygnus Cygni Cyg 804 150
Лев Leo Leonis Leo 947 70
Летучая Рыба Volans Volantis Vol 141 20
Лира Lyra Lyrae Lyr 286 45
Лисичка Vulpecula Vulpeculae Vul 268 45
Малая Медведица Ursa Minor Ursae Minoris UMi 256 20
Пĕчĕк ăйăр Equuleus Equulei Equ 72 10
Пĕчĕк Араслан Leo Minor Leonis Minoris LMi 232 20
Пĕчĕк йытă Canis Minor Canis Minoris CMi 183 20
Микроскоп Microscopium Microscopii Mic 210 20
Шăна Musca Muscae Mus 138 30
Насос Antlia Antliae Ant 239 20
Наугольник Norma Normae Nor 165 20
Овен Aries Arietis Ari 441 50
Октант Octans Octantis Oct 291 35
Орёл Aquila Aquilae Aql 652 70
Кĕвенте Orion Orionis Ori 594 120
Павлин Pavo Pavonis Pav 378 45
Паруса Vela Velorum Vel 500 110
Пегас Pegasus Pegasi Peg 1121 100
Персей Perseus Persei Per 615 90
Печь Fornax Fornacis For 398 35
Çатмăх кайăкĕ Apus Apodis Aps 206 20
Рак Cancer Cancri Cnc 506 60
Резец Caelum Caeli Cae 125 10
Пулăсем Pisces Piscium Psc 889 75
Çӳлевĕç Lynx Lyncis Lyn 545 60
Çурçĕр Кăшăл Corona Borealis Coronae Borealis CrB 179 20
Секстант Sextans Sextantis Sex 314 25
Сетка Reticulum Reticuli Ret 114 15
Скорпион Scorpius Scorpii Sco 497 100
Скульптор Sculptor Sculptoris Scu 475 30
Столовая Гора Mensa Mensae Men 153 15
Сăнă Sagitta Sagittae Sge 80 20
Стрелец Sagittarius Sagittarii Sgr 867 115
Телескоп Telescopium Telescopii Tel 252 30
Вăкăр Taurus Tauri Tau 797 125
Виçкĕтеслĕх Triangulum Trianguli Tri 132 15
Тукан Tucana Tucanae Tuc 295 25
Феникс Phoenix Phoenicis Phe 469 40
Хамелеон Chamaeleon Chamaeleontis Cha 132 20
Центавр (Кентавр) Centaurus Centauri Cen 1060 150
Цефей Cepheus Cephei Cep 588 60
Циркуль Circinus Circini Cir 93 20
Сехет Horologium Horologii Hor 249 20
Чаша Crater Crateris Crt 282 20
Питлĕх Scutum Scuti Sct 109 20
Эридан Eridanus Eridani Eri 1138 100
Кантăр Гидри Hydrus Hydri Hyi 243 20
Кăнтăр Кăшăл Corona Australis Coronae Australis CrA 128 25
Кăнтăр Пулă Piscis Austrinus Piscis Austrini PsA 245 25
Кăнтăр Хĕрес Crux Crucis Cru 68 30
Кăнтăр Виçкĕтеслĕх Triangulum Australe Trianguli Australis TrA 110 20
Калта Lacerta Lacertae Lac 201 35

Тĕрлĕ тĕнче этеплĕхĕсенче

Инксем

Хур кайăк çулĕ инксен космологинче.

Асăрхавсем

  1. ^ . — М. УРСС. — ISBN 5836003033.
  2. ^ Змея иккĕне пайланă: Çĕлен пуçĕ (Serpens Caput, 429 тв. градус) тата Çĕлен хӳри (Serpens Cauda, 208 тв. градус).

Каçăсем

Шаблон:Çăлтăрлăхсем Шаблон:Çăлтăрлăхсенчи çăлтăрсем