Апаш культури

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Апаш культури
бронза ĕмĕрĕ
Abashevo culture.jpg
Географи регионĕ Раççей Варри, Атăлçи
Тапхăра палăртни п.эрч. III пинçуллăхăн иккĕмĕш пайĕ — п.эрч. II пинçуллăхăн пуçламăшĕ
Этноссем арисем
Яма Хусанçум культури
Шаблон:Карточка/Викиампар

Апа́ш культу́ри — п.эрч. III пинçуллăхăн иккĕмĕш пайĕнчи — п.эрч. II пинçуллăхăн пуçламăшĕнчи кургансем тупнă.

Тĕпчев ĕçĕсен историйĕ

Хăйĕн ятне Апаш (Чăваш республики) ялĕнчен илет, çакăнта 1925 çулта пĕрмĕш куркансене тупнă.

Пулса кайни

Хăш тĕпчевçĕсен шухăшĕпе, апаш культури, вăтаднепр культурипе çыхăннă, вăл унăн вырăнти (локаль) пураллă культурăллă варианчĕ пулать. Апаш вилтăприсенче европаевĕрлĕ сарлака ĕренкĕллĕ пурăнакансене чавса кăларнă. Этнос енчен апаш халăхĕ арисем шутне кĕреççĕ, çак пĕтĕмлетӳсене авалхи индисен «Ведисемпе» пĕрпеклĕхĕсем тата археологипе антропологии[1] хыпарĕсем çирĕплетеççĕ.

Культура

Кургансенче эрешленĕ тăм савăт-сапа, пăхăр тата кĕмĕл капăрлăхсем тупса палăртнă.

Апашсен культурин паллă элеменчĕ — утсене (лашасене) пăхса усрасси. Вĕсем колесницавыльăх-чĕрлĕх усрани тата çĕр ĕçлени пирки пĕлтереççĕ. Апашсем пĕрмĕшсем Уралти тĕсĕллĕ металсен управĕсемпе ус курма тытаннă [3].

Апаш культурин пурăну вырăнĕсене Уралçире çеç тупнă.

Апаш йăхĕсем кăвайтпа Хĕвел культне (Сăртăш евĕр) çав тери пăхăнса тăнă.

Андрон культурипе хутшăнни

Пурнăç йăлисемпе апашсем андронсемпе — тачă хутшăнусем тытса пынă. Апашсем андрон йăхĕсенчен тăм савăчесене илемлетмелли хăш тĕррисене «кивçенленĕ». Çавăн пек савăтсене Метевтамак вил тăприне чавса тупнă. Апаш культурин хăш уйрăмлăхĕсем андронсене куçаççĕ. Çапла ĕнтĕ нумай апаш металл капăрлăхĕсене андрон палăкĕсенче палăртаççĕ. [1] 2006 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче архивланӑ..

Вуламалли

J. P. Mallory, "Abashevo Culture", Encyclopedia of Indo-European Culture, Fitzroy Dearborn, 1997.

Çав. пекех

Каçăсем