Сириус

Си́риус (Пысăк Йытăри α (çутă çулталăкĕ хушăра вырнаçнă, вăл пире çывăх çăлтăрсенчен пĕри пулать. Вăл тĕп умлăхыçлăхĕн А1 спектр класĕллĕ çăлтăрĕ шутланать.

йĕкĕр çăлтăр пулĕ тесе шутланă. Альван Кларк компаньон-çăлтăра асăрханă, ăна Сириус B (кунта а. в. тăршшинче пĕрлехи Маунт-Вильсон обсерваторинчи астрономсем Сириус B шурă карлик (ку асăрханă пĕрремĕш шурă карлик шутланать) пулнине кăтартнă. Çакăнтан, В Сириус ĕлек А Сириусран çав тери пысăкрах пулнă темелле, çавăнпа эволюци процесĕнче тĕп умлăхыçлăхран тухса ӳкнĕ.

Сириус системин çул ӳсĕмĕ, халĕ тĕпченипе, 230 млн çула майлă (хаклавсен вариацийĕ: 200 - 300 млн. çул). Чи малтанах Сириус системи икĕ шурă-кăвак В спектр класĕнчи çăлтăртан тытăнса тăнă: пĕр компоненчĕн (В Сириус) масси 5 Хĕвел массипе тан, иккĕмĕшĕн (А Сириус) масси — 2 Хĕвео масси. Кайран, 120 млн. çул маларах ĕнтĕ, пысăкрах В Сириус çунса пĕтнĕ те хĕрлĕ гиганта куçнă, тепĕртакран тулаш çийне пăрахнă та хальхи шурă карлик пулса тăнă^[1]. В Сириус масси 1,02 Хĕвел массипе танлашать, вăл ткпса палăртнă чи йывăр шурă карликсенчен (çакăн пек шурă карликсен масси 0,5–0,6 M☉) пĕри пулать.

Истори

Çав. пекех

Çывăх çăлтăрсен ят-йышĕ
Чи ялтăр çăлтăрсен ят-йышĕ
Икĕпат хĕресĕ

Литература

Holberg J. B. . — Springer — Praxis. — 250 p. — ISBN 978-0-387-48941-4.
Noah Brosch. . — Spinger. — 216 p. — ISBN 978-1-4020-8318-1.

Асăрхавсем

^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Аванта не указан текст

Каçăсем

[Аванта-1] Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Аванта не указан текст

[1]