Патшалăх

Ӳкерчĕк:Leviathan - Hobbes' Leviathan (1651), title page - BL.jpg

«Левиафан, или Материя, форма и власть государства церковного и гражданского», 1651

Патшалăх, – уйрăм управлени системиллĕ, тулашпа вырăнти пăхăнманлăхлă пĕр лаптăка тытса тăракан обществăллă политика системи. Сăмаха уйрăмах политика тата право шайĕнче усă кураçĕ. Хальхи вăхăтра тĕнчере 200 ытла патшалăх вырнаçнă.

Патшалăха палартасси

Хальхи вăхăтра ăслăлахра та тĕнче хушшинчи правăра та ку термина пурте йышăнакан ăнлав çук.

Тĕнче шайенчи чи пысăк ПНО организаци те ку терминăн тĕнче хушшинчи ăнлава палартма пултараймасть. ПНО хăйĕн вырăнне ку ыйту тăрăх ак çапла палăртать: «Çĕнĕ патшалăха е правительствăна палăртасси — ку ĕçе килĕшсе е килешмесĕр патшалăхсемпе правительствăсем кăна тума пултараççĕ. Ытларах чухне ку çав патшалахпа хутшăнусем тытса тăма хатĕррине палăртать. Пĕрлешнĕ Нацисен Организацийĕ — патшалăх та, правительствă та мар, çавăнпа та вăл ку ĕçе тума пултараймасть.»

Патшалăх ăнлава палăртма пултаракан хутсен шучĕ сахал. Вĕсенчен пĕри шутне Монтевидео конвенцийĕ кĕрет, ăна 1933 çулта Америкăри темиçе патшалах алă пусса çирĕплетнĕ. Раççей те, СССР та вăл хута пусса çирĕплетмен.

Çĕршыв е патшалăх?

Ку икĕ сăмах пĕлтерĕшĕ пĕрех пулсан та официаллă хутсенче патшалăх сăмаха усă курмалла. Кăна çирĕплетме ятарлă хушу та кăларнă.

Патшалăхсем никĕсленни

Патшалăх йĕркелĕвĕн тĕп сăлтавĕсене халĕ те тĕплесе кăтартман. Темиçе теори пур пулсан та вĕсенчен нихăшĕ те чи тĕрĕсси шутне кĕреймест. Чи авалхи патшалăхсем Çывăх Хĕвелтухăçра (хальхи Ирак, Египет вырăнĕсенче) вырнаçнă пулнă.

Патшалăх йĕркисем

• Демократи
• Тоталитаризм
• Авторитаризм
• Теократи
• Аристократи
• Монархи
• Плутократи
• Олигархи
• Анархи
• Деспотизм
• Фашизм
• Нацизм

Çав. пекех

• Силэнд - виртуаллӑ патшалăх.
• Çĕршыв