Томск

Томск

Хула гербĕ
Патшалăх:	Раççей
Регион:	Томск облаçĕ
Никĕсленĕ:	1604
Хула, çултан:	1782
Халăх йышĕ, пин çын:	574 (2018)
Хула лаптăкĕ:	294,6 км²
Геогр. анлăхĕ:	56°29′19″ ç. ш.
Геогр. вăрăмлăхĕ:	84°57′08″ х. т. д.

Томск — Раççей хули, Томск облаçĕн администрацийĕ вырнаçнă вырăн.

Тавралăхĕ

Томск хулин чылайăшĕ Томь шывĕн сылтăм хĕрринче вырнаçнă. Хуларан 50 çм Северск хупă хула, совет вăхăтĕнче «Томск-7» ятлăскер.

Хула лаптăкĕ — 294,6 çм². 4 пая пайланать: Киров, Совет, Ленин тата Октябрь районĕсем. Историллĕ районсем: Воскресенски сăрчĕ, Шурлăх, Шуркӳл, Анатпа Туçи Елани, Заисточье (Тутар слободи), Кӳлхыç, Каштак, Кирпĕч, Мухин Тĕмески, Хăйăрлăх, Уржатка, Черемошник, Швед сăрчĕ, Юрточ сăрчĕ, Шăтăк. 1970 –1980-мĕш çулсенче çитĕнекен ачасем хăйсем хушшинче ытти районсене ят пачĕç: Аул, Заисток, Лондон, Мачта, Пахча, Парис, Техас, Шанхай.

2005 çулта хула çумне Светлый поселокне, Тимирязевски тата Дзержински салисене, Лоскутово, Эушта, Киргизка ялĕсене, Копылово чукун çул чарăнăвне çыпăçтарнă. Унчен Томск хули шутнĕнчи анклав Аэропорт посёлокĕ халĕ Томск районĕн Мирненски ял тăрăхне кĕрет.

Климат

Климачĕ вăтам континентлă. Çул вăтам температур: 0,9 °C. Сивĕсĕр тапхăрĕ 100-120 кун пулать. Хĕлĕсем шартлама сивĕ та вăрăм, чи сивĕ палăртнă температура −55 °C (1969 çул, кăрлач). Кăрлачăн вăтам температури: −17,1 °C, утăн вăтам температури: +18,7 °C. Çулта 568 мм чухлĕ нӳрĕк ӳкет.

Халăх йышĕ

Хусан чиркĕвĕ, Томск

Çул	Халăх йышĕ, çын
1604	хĕсметре 90
1620	хĕсметре 238
1626	хĕсметре 386
1646	хĕсметре 1 045
1699	хĕсметре 918, пурĕ 2 000 яхăн
1745	хĕсметре 5 762
1795	хĕсметре 4 788
1801	7 125
1825	10 867
1840	11 700
1858	14 071
1866	22 753
1880	33 800
1897	52 221
1911	111 417
1917	101 129
1920	90 961

Çул	Халăх йышĕ, çын
1923	75 680
1926	92 485
1929	103 000
1939	145 000
1946	178 000
1959	248 800
1970	338 400
1979	420 700
1989	501 600
1994	496 500
1998	477 700
2001	483 566
2002	488 863
2003	488 509
2004	488 299
2005	509 568
2006	512 572

Кун-çулĕ

Томск хули, йывăç çурт архитектури

эушта йăхĕн кнеçĕ Тоян вырăс патши Борис Годунов патне элчисемпе пынă, хăйсене Мускав патшалăх влаç айне илме тата Томь шывĕ çинче кăркăссемпе калмăксенчен хӳтĕленме сыхлав карманне лартма ыйтнă.

Тобольскри стрелецсен пуçлăхне Васили Тыркова Томь шывĕ çинче карман тума, тавралăхри халăха Расççей патши пăхăнăвне кĕртме хушса янă.

Каçăсем

РУВИКИ.Медиа-ра
Томск хулин муниципиалитечĕ 2021 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ. (выр.)
Веб-камерăсем 2013 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ. (выр.)
Подробная карта Томской области
Сайт города Томска

Ку — ҫырса пӗтермен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе е хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.