Тинĕс пырĕ

Ӳкерчĕк:Strait of Kerch.jpg

Керчь тинĕс пырĕ. Крым çыранĕнчен сăнасан.

Тинĕс пырĕ (акăл. Channel, Strait) — типĕ çĕрĕн икĕ пайĕ хушшинчи, юнашар шыв бассейнĕсен е вĕсен пайĕсене çыхăнтаракан шыв уçлăхĕ.

Тинĕс пырĕсен пахалăхĕ

Тинĕс пырне вăрăммăшпе, ансăрлăшпе тата анлăшпе, тарăнăшпе хаклаççĕ. Çаплах юхăмне тата хăвăртлăхне кăтартаççĕ. Карап çӳремелли тинĕс пырĕн лоцийе пур.

Çĕр çинчи чи вăрăм тинĕс пырĕ — Мозамбик тинĕс пырĕ, вăрăммăшĕ 1760 çухрăм. Çĕр çинчи чи анлă тинĕс пырĕ — Дрейк тинĕс пырĕ, анлăшĕ 820 çухрăм.

Тинĕс пырĕсен классификацийĕ

Океан бассейнĕн енĕпе

• Пĕр океан бассейнĕн тинĕс пырĕ (Дарданелл тинĕс пырĕ, Атлантика океанĕ).
• Икĕ океанăн бассейнĕсене çыхăнтаракан тинĕс пырĕ (Беринг тинĕс пырĕ, Лăпкă тата Çурçĕр Пăрлă океан).

Континентсем енĕпе

• Пĕр континент çумĕнчи енĕпе (Скагеррак, Европа).
• Икĕ континент çумĕнчи енĕпе (Гибралтар, Европа тата Африка).

Территори харпăрлăх е тĕнчери статусĕ енĕпе

• Тĕнчери, мĕнпур патшалăх карапĕсемшĕн пĕр тан уçă тинĕс пырĕ (Сингапур тинĕс пырĕ).
• Пĕр (Босфор, Турци) е темиçе (Керчь тинĕс пырĕ, Раççей тата Украина) патшалăхăн шыв территоринчи тинĕс пырĕ. Кун чухне ытти патшалăхсен карапĕсем тинĕс пырĕпе тӳлевлĕ е тӳлевсĕр иртме пултараççĕ.

Тĕнчери паллă тинĕс пырĕсем

Атлантика океанĕ

• Мăн Бельт
• Босфор
• Гибралтар тинĕс пырĕ
• Дарданелл
• Дан тинĕс пырĕ
• Дэвис тинĕс пырĕ
• Дрейк тинĕс пырĕ
• Каттегат
• Кафирефс
• Керчь тинĕс пырĕ
• Ла-Манш
• Кĕçĕн Бельт
• Мессина тинĕс пырĕ
• Отранто тинĕс пырĕ
• Па-де-Кале, вăлах Дувр
• Скагеррак
• Флорида тинĕс пырĕ
• Эресунн, вăлах Зунд
• Юкатан тинĕс пырĕ

Инди океанӗ

• Баб-эль-Мандеб тинĕс пырĕ
• Басс тинĕс пырĕ
• Мозамбик тинĕс пырĕ
• Полк тинĕс пырĕ

Çурçĕр Пăрлă океан

• Вилькицкин тинĕс пырĕ
• Гудзон тинĕс пырĕ
• Дмитрий Лаптевăн тинĕс пырĕ
• Кар Хапхи
• Лонг тинĕс пырĕ
• Маточкин Чăмăрĕ
• Санников тинĕс пырĕ
• Шокальский тинĕс пырĕ
• Югор Чăмăрĕ

Лăпкă океан

Хĕвелтухăç Босфор тинĕс пырĕ.