Уçлăх-вăхăт
Уçлăх-вăхăт (Уçлăх-вăхăт талккăшĕ, Уçлăх-вăхăт континуумĕ) — виçĕ виçеллĕ физикăлла модель.
Релятивизмла мар классикăлла механикăра виçĕ виçеллĕ Евклид уçлăхне усă курни вырăнлă, мĕншĕн тесен унăн пĕр виçеллĕ вăхăтпа тÿрĕ çыхăну çук. Вĕсене кашнине уйрăм пăхма пулать. Релятивизма шута илме тытăнсан вара кунашкал пăхăнусăрлăх çухалать.
Космологи тата релятивизмла физика енчен пăхсан уçлăх-вăхăт концепцийĕ уçлăха тата вăхăта абстрактлă пĕр тĕнчене пĕрлештерет.
Каçăсем
- Пространство и время — Физикăлла энциклопеди (вырăсла).
Уçлăх виçелĕхĕ |
|
|---|---|
| Уçлăхсем, виçелĕхпе |
Тăват-виçеллĕ • Пиллĕк-виçеллĕ • Улт-виçеллĕ • Çич-виçеллĕ • Сакăр-виçеллĕ • Тăхăр-виçеллĕ • Çук-виçеллĕ |
| Политопсем тата фигурăсем |
Тессеракт • Гипертăваткĕтеслĕх (ортотоп) • Çурмагиперкуб • Кросс-политоп • Гиперсфера |
| Уçлăхсен тĕсĕсем |
Вĕçлĕ виçеллĕ уçлăх • Проективлă уçлăх • Ирĕклĕ модуль • Алгебрăлла улшăнавçăн хапи • Уçлăх-вăхăт |
| Виçелĕхсен урăх концепцисем |
Крулль хапи • Лебег хапи • Индуктивлă хапа • Вакла хапа (Минковский хапи, Хаусдорф хапа) • Фрактал хапи • Ирĕклĕх капашĕсем |
| Математика | |