Нухайсем

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Нухайсем
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ

Пурĕпе: 130 000 яхăн (хаклав)
Раҫҫей ФедерацийӗFlag of Russia.svg Раҫҫей Федерацийӗ:  103 660 (2010 ç. халăха çырни)[1][2]

    • ДагестанFlag of Dagestan.svg Дагестан: 40 407 (2010)[3]
      • Нухай районĕ: 19 556 (2010 ç. халăха çырни)[4]
      • Бабаюрт районĕ: 7553 (2010 ç. халăха çырни)[4]
      • Махачкала: 6330 (2010 ç. халăха çырни)[4]
      • Кизляр районĕ: 3220 (2010 ç. халăха çырни)[4]
      • Тарум районĕ: 2689 (2010 ç. халăха çырни)[4]
      • Кизляр: 577 (2010 ç. халăха çырни)[4]
    • Ставрополь ЕнFlag of Stavropol Krai.svg Ставрополь Ен: 22 006 (2010)[3]
      • Нефтекумск районĕ: 13 110 (2010 ç. халăха çырни)[5]
      • Минераллă Шыв районĕ 2929 (2002 ç. халăха çырни)
      • Çеçенхир районĕ 1567 (2002 ç. халăха çырни)
      • Нефтекумск: 949 (2010 ç. халăха çырни)
    • Карачай-ЧеркесиКарачай-Черкеси: 15 654 (2010)[3]
      • Нухай районĕ: 11 851 (2010 ç. халăха çырни)[6]
      • Черкесск: 1872 (2010 ç. халăха çырни)[6]
    • Аçтăрхан облаçĕFlag of Astrakhan Oblast.svg Аçтăрхан облаçĕ: 7589 (2010)[3]
    • Хантă-Манси автономи тăрăхĕFlag of Yugra.svg Хантă-Манси автономи тăрăхĕ: 5323 (2010)[3]
    • ЧечняFlag of the Chechen Republic.svg Чечня: 3444 (2010)[3]
      • Шелково районĕ: 3504 (2002 ç. халăха çырни)[7]
    • Ямал-Ненец автономи тăрăхĕFlag of Yamal-Nenets Autonomous District.svg Ямал-Ненец автономи тăрăхĕ: 3479 (2010)[3]

РумыниFlag of Romania.svg Румыни: 10 700[8]

ПăлхариFlag of Bulgaria.svg Пăлхари: 500

КазахстанFlag of Kazakhstan.svg Казахстан: 425

УкраинаFlag of Ukraine.svg Украина: 385 (2001 ç. халăха çырни)[9]

УзбекистанFlag of Uzbekistan.svg Узбекистан: 200
Археологи культури «Евразин çеçенхир тăрăхĕнче» выльăха ĕрчетекен культурăсем
Чĕлхе нухай
Тĕн

ислам суннит тĕллĕ

  • Дагестан тата Чечня республикисем:
    • Караногайлар (Караногайсем)
    • Таркушылар (Таркинсем)
    • Яксайшылар (Яксаевсем)
    • Костекшилер (Костековсем)
    • Сулакшылар (Сулаксем)
  • Карачай-Черкес республики тата Ставрополь Енĕн Кочубей районĕ:
    • Къобаншылар (Кубаньрисем)
  • Аçтăрхан облаçĕ:
    • Эдил-шидер (Атăлсем) е Аштарханшылар (Аçтăрхансем):
      • Карагашсем
      • Кундровсем
      • Юртсем
  • Ставрополь Енĕн Нефтекумск тата Çеçенхир районĕсем:
    • Ашыкулакшылар (Ачикулаксем):
      • Ембойлуксем
      • Етишкульсем
      • Етисансем
  • Ставрополь Енĕн Минераллă Шыв районĕ:
    • Куьми е Бештавшылар (Кумскрисем е Пятигорскрисем)
Расă тĕсĕ европеоид тата кăнтăрçĕпĕр[10]
Кĕрет 

Алтай çемьи

 Тĕрĕк турачĕ
Кăпчак группи
Нухай кĕçĕн группи
XVI ĕмĕрĕн вĕçĕнче Нухай Уртин территорийĕ
Учебный атлас «Die Mongolischen Reiche ums Jahr 1300», составитель И. Г. Дройзен[11]

Нухайсем (тăван ячĕ ногъай) — Çурçĕр Кавказри тĕрĕк чĕлхиллĕ халăх[12].

кăпчак ушкăнне (кăпчак-нухай кĕçĕн ушкăнĕ) кĕрекен нухай чĕлхипе калаçаççĕ. Литература чĕлхине каранухай диалекчĕн тата нухай пуплевĕн никĕсĕпе хатĕрленĕ. Çырулăхне XVIII ĕмĕртен пуçласа 1928 çулчен арап графикĕпе тытса пынă, 1928—1938 çç. — латин графикипе. 1938 çултанпа кириллицăпа усă кураççĕ.

Халăх йышĕ

Пĕтĕмпе 95 пин çын пурăнать:

Чĕлхе

Тĕн

Паллă нухайсем

Нухай пĕрлешĕвĕсем

  • "Бирлик" Дагестанри нухай организаци ( Дагестанская региональная общественная организация "Бирлик" ).

Литература

  • Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — 1890—1907.
  • Шаблон:Словарь Ушакова
  • Ярлыкапов, Ахмет А. Ислам у степных ногайцев. — {{{1}}} м: Инст. этнологии и антропологии, 2008.
  • . — М.: Дизайн. Информация. Картография. — 320 с. — ISBN 978-5-287-00718-8.
  • . — Красноярск: Платина (PLATINA). — 224 с. — ISBN 978-5-98624-092-3. , Wayback Machine çинчи 2014 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнчи копийӗ
  • Народы России: живописный альбом, Санкт-Петербург, типография Товарищества «Общественная Польза», 3 декабря 1877, ст. 374
  • Гизер С. Н. Жилые дома причерноморских ногайцев в записках путешественников // Записки історичного факультету Одеського державного університету ім. І.І. Мечникова. — Одеса, 1999. — Вип. 10. — С. 102—107.

Ӑнлантарусем

  1. ^ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
  2. ^ Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010
  3. ^ 1, 2, 3, 4, 5, 6 тата 7 2010 Национальный состав регионов России
  4. ^ 1, 2, 3, 4, 5 тата 6 Перепись 2010 года. Дагстат. Том 3
  5. ^ Том 3 книга 1 "Национальный состав и владение языками, гражданство"; таблица 4 "Национальный состав населения Ставропольского края по городским округам, муниципальным районам, городским населённым пунктам, сельским населённым пунктам с численностью населения 3000 человек и более".
  6. ^ 1 тата 2 Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Карачаево-Черкесской Республике. Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года по Карачаево-Черкесской Республике. ТОМ 3: Национальный состав и владение языками, гражданство. — Черкесск. — 2013.
  7. ^ Этносостав населения Чечни. 2002
  8. ^ Joshua Project
  9. ^ Всеукраїнський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык.
  10. ^ Материалы по изучению историко-культурного наследия Северного Кавказа. Выпуск IV: Антропология ногайцев. – ИА РАН. М.: Памятники исторической мысли. Ч.II. Антропология современных ногайцев
  11. ^ Plate 79 from Professor G. Droysens Allgemeiner Historischer Handatlas by R. Andree
  12. Greenwood Publishing Group. — ISBN 978-0313309847.

Каçăсем