Пенза

Пе́нза — Раççей хули (хула статусĕ — 1719 çултанпа)   Пенза облаçĕн административлă тĕпĕ (с 1939 çултанпа). 1663 çулта, карман вырăнĕпе йĕркеленĕ. Хула лаптăкĕ 288,5 çм², халăхĕ 512.9 пин çын ( 2005 хыпарсем тăрăх  çулхи). Пензăра пурăнакансене пе́нзенецсем е пензяксем теççĕ.

Тавралăхĕ

Хула Атăлçи сăртлăхĕнче, Сăр (Атӑл юппи) хĕрринче ларать. Мускава çитме 709 çм (чукун çулĕпе),  630 çм (Мускав-Челябинск (М5) автомобиль трассипе)  кăнтăр-тухăçалла Мускавран.

Хула тăватă района пайланать— Железнодорожный, Ленинский, Октябрьский тата Первомайский.

Аслă пĕлӳлĕх керменĕсем

• Пенза патшалăх университечĕ (1993 çулсен — Пенза политехника институчĕ)
• Пенза патшалăх технологи академийĕ (малтан — Завод-втуз, Пенза политехника институчĕ çумĕнче)
• Пенза патшалăх педагогика университечĕ
• Пенза патшалăх ял хуçалăх академийĕ
• Пенза патшалăх архитектурăпа çурт-йĕр тăвас университечĕ
• Пенза артиллери инженерлă институчĕ (унчен Пенза артиллерин Тĕп маршалĕ Н. Н. Воронов ячĕллĕ аслă артиллери инженерлă училищи)

Культура

Театăрсем

• Пенза облаçĕн А.В. Луначарский ячĕллĕ драма театарĕ
• Пенза облаçĕн пуканесен театăрĕ «Орлёнок»
• Пенза облаçĕн çамрăк куракансен театăрĕ

Кинотеатăрсем

• «Современник» кинокомплексĕ

Музейĕсем

• Тăван ен (1905 çулта уçнă)
• Литература музейĕ
• ӳнерлĕхĕнмузейĕ Мейерхольд, Всеволод Эмильевич
• Музей народного творчества( ӗҫлемен каҫӑ)
• Ӳкерчĕксен галерейи К. А. Савицкий ячĕллĕ.
• Пĕр ӳкерчĕк музейĕ
• ăсчах-историк музейĕ Ключевский Василий Осипович

Ӳкерчĕк:Penza Gladkov street.jpg

Гладков урамĕ

Сывлăх управлăхĕ

• Хулан Г. А. Захарьин ячĕллĕ тĕп пульници

Каçăсем

• Хула администрацийĕн официаллă сайчĕ 2016 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ.
• Хыпарлă портал «Пенза-Онлайн» 2008 ҫулхи Ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ.
• Пензăн хыпарлă порталĕ PNZ.RU
• ПТРК «Пенза». Пензă çĕрĕсен паллă хыпарĕсем 2017 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ.
• Пенза хули, космосран пăхсан
• Пензăн хыпарлă порталĕ
• Пенза гербĕн историйĕ 2004 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ.