Савăл çырулăхĕ
Кĕске хыпарсем
| Çуралнă кунĕ-çулĕ | ~пирĕн эрăччен 3300 ç. |
| Çурална вырăнĕ | Икшывхушши |
| Пулса тухни | Малтанхи çырулăхĕ |
| Йĕрке |
|
| Шучĕсем |
|
| Вулани |
|
| Чĕлхесем | Пĕрре те çура вунпӳ чĕлхесемпе диалект: хуррит, эблаит, ханаан, угарит, хетт, ватă-перси тата ыт. те. |
| Хут | Чи ватă паллă хутсем — Шумер патшалăхĕн административлă хучĕсен пуххи. |
| Усă курни | Халĕ уса курмаççĕ. Юлашки паллă хутне вавилон чĕлхипе пирĕн эрăччен 75 султа çырнă. |
| Халаплăх | Энксем тата тĕнче йĕркелĕхĕ |
Истори
Çавăн пекех пăхăр
Каçăсем
- Digital Hammurabi Project @ Johns Hopkins University (3D-сканирование клинописных табличек).
- УРАРТСКИЕ КЛИНООБРАЗНЫЕ НАДПИСИ 2015 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.
- (фр.) Досье BNF "Зарождение письменности"
Аккад |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
| Хронологи | |||||
| Патшасем |
Римуш • Маништушу • Нарам-Суэн • Шаркалишарри • Игиги • Нанум • Ими • Элулу • Дуду • Шу-дурул |  | |||
| Хуласем |
| ||||
| Тулашри политика |
| ||||
| Культура |
Цилиндрические печати | ||||
| Чĕлхесем тата çырулăх | |||||
| «Авалхи Тухăç» портал | |||||
Тĕнчери çырулăхсем |
|
|---|---|
Кун-çулĕ • Глиф • Графема • Дешифровка • Палеографи • Çыру системипе чĕлхесен ят-йышĕ • Тăвакансем | |
| Консонант çырăвĕ | |
| Абугидăсем / Инди çырăвĕ | Бали • Батак • Бирма • Брахми • Бухид • Варанг-кшити • Тухăç нагари • Грантха • Гуджарати • Гупта • Гурмукхи • Деванагари • Кадамба • Кайтхи • Калинга • Каннада • Кхмер • Ланна • Лаос • Лепча • Лимбу • Лонтара • Малаялам • Манипури • Митхилакшар • Моди • Мон • Монгол • Нагари • Непал • Ория • Паллава • Ранджана • Реджанг • Саураштра • Сиддхаматрика • Сингал • Соёмбо • Судан • Тагал • Тагбанва • Такри • Тамил • Телугу • Тай • Тибет • Тохар • Хануноо • Хунн • Шарада • Ява |
| Абугидăсем / Урăххисем | Бойд хăвăрт çырăвĕ • Канад сыпăклă • Кхароштхи • Мероит • Питман хăвăрт çырăвĕ • Поллард çырăвĕ • Соранг Сомпенг • Тана • Томас хăвăрт çырăвĕ • Эфиоп |
| Йĕрлĕ алфавитсем | Авеста • Агва • Эрмен • Басса • Бютхакукия • Вагиндра • Венгр рунисем • Глаголица • Гот • Грегг хăвăрт çырăвĕ • Грек-ибери • Грек • Грузин • Гьирокастро • Дезерет • Авалхи пермь • Авалхи тĕрĕк • Кириллица • Копт • Латиница • Мандей • Малоази • Тĕнчери фонетика • Маньчжур • Нко • Обэри-Окаимэ • Огами • Ол-чики • Рунăсем • Çурçĕр этрус • Сомали • Ватă монгол • Авалхи ливи (Тифинаг) • Эльбасан • Этрус • Хангыль |
| Йĕрлĕ мар алфавитсем | Брайль шрифчĕ • Морзе азбуки • Мун шрифчĕ • Оптик телеграфĕ • Семафор азбуки • Тĕнчери сигналсен пухăмĕ • Тĕрме азбуки |
| Идео- тата Пиктограммăсем | Ацтек • Донгба • Месоамерикан • Микмак • Миштек • Нсибиди • Токапу |
| Логограф çырăвĕ | Китай:
Йăларан •
Çăмăллатни •
Тьы-ном •
Кандзи •
Ханчча |
| Сыпăклă çыру | Афака • Ваи • Геба • Авалхи перс • И • Катакана • Кикакуи • Кипр • Кпелле • Б йĕрĕллĕ çыру • Манъёгана • Нюй-шу • Хирагана • Чероки • Югтун |
| Куçăмлă сыпăк-алфавитлисем | Палеоиспан • Чжуинсем |
| Тĕвĕллĕ системăсем | Кипу • Китайри тĕвĕллĕ çыру |
| Шифр уçманнисем | Пайпăл • Авалхи ханаан • Иссык • Кипр-миной • Крит иероглифĕсем • А йĕрлĕ çыру • Миштек • Инд айлăмĕн • Цзяху • Ронго-ронго • Войнич алçырăвĕ • Символы культуры полей погребальных урн • Протосинай • Диспилио тапăлĕ • Тэртэр çырнисем • Фест дискĕ |
| Шутласа кăларнисемпе туйăнаканнисем (?) | Славянсен Христосчен çырулăхĕн тупсăмĕ • Кирт • Сарати • Тенгвар |
| Çавăн пекех пăхăр | Мнемоника • Стенографи • Носители: Хут • Тăм тапăлĕ • Папирус • Пергамент (Палимпсест) |
Авалхи Месопотами |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ассириологи | |||||
| Тахçанхи облаçсем, пысăк патшалăхсем |
Шумер (тахçанхи облаç) · Аккад (тахçанхи облаç) · Шумер-Аккад патшалăхĕ · Вавилония · Ассирия · Митанни · Субарту · Тинĕсçум · Халдея |  | |||
| Паллă хуласем |
| ||||
| Пурăнан халăх | |||||
| Чĕлхесем тата çырулăх | |||||
| Ăслăх |
Вавилон математики · Шестидесятеричная система счисления · Plimpton 322 · Вавилон астрономийĕ · Шумер календарĕ · Вавилон календарĕ · Вавилонская медицина · Урра-Хубуллу · Вавилонская карта мира | ||||
| Культура тата кулленхи пурнăç |
Шумер цивилизацийĕ · Шумер культури · Энума элиш · Миф об Инанне и Энки · Ассири ӳнерĕ · Ашшурбанипал библиотеки · Вавилон ӳнерĕ · Хаммурапи саккунĕсем · Законы Билаламы · Этеменанки (Вавилон турулĕ) · Зиккурат в Уре · Кудурру · Цилиндр пичечĕсем · Тум-тир Ĕлĕкхи Месопотамире | ||||
| Чи паллă пайăр çынсем |
| ||||
| Портал «Авалхи Тухăç» | |||||