Çӳлти Чулман Атăл районĕ
 |
Статьяна капăрлатмалла. Эсир проекта пулăшма пултаратăр. Ӳкерчӗксене тата капăрлатусене РУВИКИ йĕркисемпе татăçуллă хайласа кĕртме пултаратăр.
Капăрлатусене шырас тесен:
|
Тури Чулман Атăл районĕ — Киров облаçĕн (Раççей) çурçĕр-тухăçĕнчи административлă пайĕ. Административлă тĕпĕ — Кирс хули.
Тавралăхĕ
Çĕр-шыв лаптăкĕ — 10 370 çм2 (чи калăпли). Нагорски, Белохолуницки, Омутнински тата Афанасьев районĕсемпе чикĕленет.
Тĕп юханшывĕсем — Чулман Атăл тата Нухрат Атăл.
Халăх йышĕ, район тытăмĕ
Районăн халăх йышĕ —37 пин çын (2006), çав шутра хула никĕсĕпе —27 пине яхăн çын.Пурĕпе 62 пурăну вырăнĕ.
- Кай – районăн чи ватă ялĕ, Строгановсем 1558 туса хунă.
- Сорда посёлокĕ.
Климат
Район вăтам тайга тăрăхĕнче вырнаçнă та Киров облаçĕн çурçĕр агроклимат ярăмĕ шутне кĕрет. Çурçĕр ярăмра шартлама нӳрĕк хĕл кунĕсем. Вегетаци тапхăрĕ кунта чи кĕски, 153-157 куна çити пырать, сивĕ мар вăхăчĕ —105-110 кун.
Кун-çулĕ
Тури Чулман Атăл районне СССР Аслă Канаш Президиумĕн 1965 çулхи кăрлачăн 12-мĕшĕнчи Хушăвĕпе йĕркеленĕ.
1929-1934 – Кай районĕ ят панă, тĕпĕ — Лойно чиркӳ ялĕ, Чулхула енне пăхăнса тăнă.
1934-1936 - Киров енне кĕрет.
Хуçалăхĕ
Районта Рудничный посёлок - Раççейпе пысăк Вятка-Чулман Атăл фосфорит минерал тупăçлакан - вырнаçнă.
Транспорт
Пур поселок тата совхозсен тĕп кил йăвисем район тĕпĕпе автомобиль çулĕпе çыхăннă. Кирс хулине облаç хулипе автомобиль тата чукун çул йĕрĕ çыхăнтарать.
Паллă вырăнсем
- çăва çинчи йывăç часовньă («Кирскабель» завочĕн профилакторийĕ);
- Георгий йывăç чиркĕвĕ, кондовăй хыртан 1881 çулта туса хăпартнă (Волосница сали);
- Афанасий йывăç чиркĕвĕ, 1889 çулта лартнă (Гидаево сали);
- Покров чиркĕвĕ, 1915 çул (Кирс хули);
- Мăн пĕве, Кĕçĕн пĕве, Волосница пĕви, пур шыв лаптăкĕ — 617 га.
- Рудниково вăрман хуçалăхĕнченчи çутçанталăк палăкĕсем: Круглое тата Падун кӳлĕсем, Кай вăрман хуçалăхĕнче – Дикое кӳлĕ.
- Сыхлавра çаплах Лойно сали патĕнчи Чулман Аталăн çыранĕ (тури юр тапхăрĕнчи чул тăпри курăнать).
Граждан вăрçи историпе çыхăннă палăксем:
- 1-мĕш Çапăçу урамĕнчи обелиск (Кирс хули);
- граждан вăрçи паттăрĕсен палăкĕ (Кирс хули);
- палăк («Кирскабель» завадăн паркĕ – Кирс хули);
- граждан вăрçи паттăрĕсен тăванлă çăви (Кай сали).
Каçăсем
- Облаç администрацин сайтĕнчи хыпарсем 2007 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
 |
Ку — ҫырса пӗтермен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе е хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |
Киров облаçĕ |
|||
|---|---|---|---|
 | Хуласем: Белая Холуница · Вятские Поляны · Зуевка · Киров · Киров-Чепец · Кирс · Котельнич · Луза · Малмăш · Мураш · Нолинск · Омутнинск · Орлов · Слободски · Советск · Сосновка · Уржум · Ярань Районсем: Афанасьев районĕ • Белохолуницки районĕ • Богородски районĕ • Верхошижемски районĕ • Ветке-Полянски районĕ • Даровски районĕ • Зуевски районĕ • Кикнур районĕ • Килмеçи районĕ • Киров-Чепец районĕ • Котельнич районĕ • Кумен районĕ • Лебяжски районĕ • Лузски районĕ • Малмăш районĕ • Мурашин районĕ • Нагорски районĕ • Немски районĕ • Нолински районĕ • Омутнински районĕ • Опарински районĕ • Оричевски районĕ • Орлов районĕ • Пижански районĕ • Подосиновски районĕ • Санчурски районĕ • Свечински районĕ • Слобода районĕ • Совет районĕ • Сунски районĕ • Тужински районĕ • Тури Чулман Атăл районĕ • Унински районĕ • Уржум районĕ • Урпаш районĕ • Фаленски районĕ • Шапали районĕ • Юрья районĕ • Ярань районĕ Статьясем: Географи | Гимнĕ | Историйĕ | Халăхĕ | Администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ | Ялавĕ |  | |