Раҫҫей Федерацийӗ
Çак статьяна е уйрăма чăваш чĕлхин йĕркисене пăхăнса çĕнĕрен çырмалла. Статьяна тата унăн уйрăмне статьясене çырмалли йĕркепе хатĕрлемелле, ăнланманлăха пĕтермелле.
|
Россия Раҫҫей Патшалăхĕ | |||||
| |||||
125 | |||||
Патшалăх чĕлхисем | вырăс | ||||
---|---|---|---|---|---|
Тĕп хула | Мускав | ||||
Чи пысăк хула | Мускав | ||||
Президент | Владимир Путин | ||||
Премьер-министр | Михаил Мишустин | ||||
Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
1 вырăнта 17 075 200 км2 | ||||
Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе(2004) - Йышлăхĕ |
7 вырăнта 145 537 200 8,5/км² | ||||
Валюта ячĕ | (RUB) | ||||
Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +02 пуçласа +12 таран | ||||
Патшалăх гимнĕ | Раҫҫей гимнĕ | ||||
Тетел доменĕ | .ru, .su, .рф | ||||
Тел. префиксĕ | 7 |
Раҫҫей Патшалăхĕ, Раҫҫей (вырăс Российская Федерация, Россия) — Европăн хĕвелтухăҫ енĕпе Азин ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх.
Раҫҫейре 180 ытла (2002 ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — вырӑс чӗлхи.
Раҫҫейри чĕлхесем
- Тĕплĕнрех Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем статьяна вулăр.
Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 чĕлхепе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.
Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: ибери-кавказ, палеоази. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.
Раҫҫей историйĕ
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
Халăх йышĕ
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ Европа енĕнче пурăнать: вырăссем (79,8 %), тутарсем (3,8 %), украинсем (3 %), чăвашсем (1,2 %), пушкӑртсем (0,9 %), чеченсем (0,9 %), эрменсем (0,8 %)[1]. Хула çыннисем 73%.
Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, облаҫсем, автономи тăрăхсем, автономи облаҫӗ тата федераллӑ пӗлтерӗшпе хулӑсем.
Субъектсен ят-йышӗ
Республикӑсем
- Адыгей Республики - Майкоп
- Алтай Республики - Горно-Алтайск
- Буряти Республики - Улан-Удэ
- Дагестан Республики - Махачкала
- Ингушети Республики - Магас
- Кабарда-Балкар Республики - Нальчик
- Калмыки Республики - Элиста
- Карачай-Черкес Республики - Черкесск
- Карели Республики - Петрозаводск
- Коми Республики - Сыктывкар
- Симферополь
- Мари Эл Республики - Йошкар-Ола
- Мордови Республики - Саранск
- Пушкӑртӑстан Республики - Ӗпхӳ
- Саха (Якути) Республики - Якутск
- Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики - Владикавказ
- Тутарстан Республики - Хусан
- Кызыл
- Удмурт Республики - Ижевск
- Хакаси Республики - Абакан
- Чӑваш Республики - Чӑваш Ен - Шупашкар
- Чечен Республики - Грозный
Енсем
- Алтай Ен - Барнаул
- Байкал Леш Ен - Чита
- Камчатка Ен - Петропавловск-Камчаткăри
- Краснодар Ен - Краснодар
- Красноярск Ен - Красноярск
- Перĕм Ен - Пермь
- Ставрополь
- Тинĕсçум Ен - Владивосток
- Хабаровск Ен - Хабаровск
Облаҫсем
- Благовещенск
- Архангельск облаçĕ - Архангельск
- Аçтăрхан облаçĕ - Аçтăрхан
- Ӑренпур облаçĕ - Ӗренпур
- Белгород облаçĕ - Белгород
- Брянск облаçĕ - Брянск
- Волгоград облаçĕ - Волгоград
- Вологда
- Воронеж облаҫӗ - Воронеж
- Иваново облаçĕ - Иваново
- Иркутск облаçĕ - Иркутск
- Калининград облаçĕ - Калининград
- Калуга облаçĕ - Калуга
- Кемерово облаçĕ - Кузбасс - Кемерово
- Киров облаçĕ - Киров
- Кисан облаҫӗ - Кисан
- Кострома облаçĕ - Кострома
- Курган
- Курск
- Ленинград облаçĕ - Санкт-Петербург
- Липецк облаçĕ - Липецк
- Макатан
- Мускав облаçĕ - Мускав
- Мурманск облаçĕ - Мурманск
- Новгород облаçĕ - Новгород
- Омск облаçĕ - Омск
- Орёл облаçĕ - Орёл
- Пенза облаçĕ - Пенза
- Псков облаçĕ - Псков
- Ростов облаçĕ - Тан-çинчи-Ростов
- Самар облаçĕ - Самар
- Сарăту облаçĕ - Сарăту
- Кӑнтӑр-Сахалинск
- Свердловск облаçĕ - Екатеринбург
- Смоленск облаҫӗ - Смоленск
- Тамбов облаçĕ - Тамбов
- Тĕвер
- Тĕмен облаçĕ - Тĕмен
- Томск облаçĕ - Томск
- Тула облаçĕ - Тула
- Улатимӗр облаçĕ - Улатимĕр
- Челепи облаçĕ - Челепи
- Чĕмпĕр облаçĕ - Чĕмпĕр
- Чулхула облаçĕ - Чулхула
- Ярославль облаçĕ - Ярославль
Автономи тăрăхсем
- Нарьян мар
- Ханты-Мансийск
- Чукотка автономи тăрăхĕ - Анадырь
- Салехард
Автономи облаҫ
Федераллӑ пӗлтерӗшпе хулӑсем
Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем
- Мускав, Санкт-Петербург, Çĕн Çĕпĕр, Чулхула, Екатеринбург, Самар, Омск, Хусан, Челепи, Тан-çинчи-Ростов, Ĕпхӳ, Волгоград, Пермь
Вуламалли
- Kniivilä, Kalle. La strato de Tanja: Vivo en Rusio 1917-2017, Novjorko, eld. Mondial, 2017, 159 paĝoj.
Асăрхавсем
- Российская газета — Федераллӑ выпуск № 5660 (284). 22.12.2011
- ^ Раҫҫей конституцийӗн версийӗпе Крым ку Раҫҫейӗн пайӗ, анчах Украинӑн конституцийӗн версийӗпе Крым ку Украинӑн пайӗ
- ^ Раҫҫей конституцийӗн версийӗпе Севастополь ку Раҫҫейӗн пайӗ, анчах Украинӑн конституцийӗн версийӗпе Севастополь ку Украинӑн пайӗ
Каçăсем
Раҫҫей Федерацийӗ РУВИКИ.Медиа-ра? |
- Раҫҫей Федерацийӗн конституцийӗ. 65мӗш статья - унта Раҫҫей Федерацийӗн субъекчӗсен ят-йышӗ ҫырнӑ
- Картта — РФ субъекчӗсем те вӗсен тӗп хулисем
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тĕрĕсреххипе улăштармалла. |
Европăри патшалăхсем |
|
---|---|
Австри • Азербайджан1 • Албани • Андорра • Армени² • Беларуҫ • Бельги • Болгари • Босни тата Герцеговина • Ватикан • Аслӑ Британи • Венгри • Германи • Греци • Грузи1 • Дани • Ирланди • Исланди • Испани • Итали • Казахстан1 • Кипр² • Латви • Литва • Лихтенштейн • Люксембург • Мальта • Молдави • Монако • Нидерландсем • Норвеги • Польша • Португали • Раҫҫей Федерацийӗ1 • Румыни • Сан-Марино • Серби • Словаки • Словени • Çурçĕр Македони • Турци1 • Украина • Финлянди • Франци • Хорвати • Черногори • Чехи • Швейцари • Швеци • Эстони Пăхăнуллă территорисем: Акротири тата Декели • Аланд утравĕсем • Гернси • Джерси • Фарер утравĕсем • Ян-Майен Йышăнман патшалăхсем: Туçи-Карабах Республики • Днестрçум Молдави Республики • Çурçĕр Кипр Турккă Республики5 • Кăнтăр Осети³ 1Çаплах Азире. ² Культурăри уйрăмлăхсене пула, Европăна кĕрет, географийĕпе Азире вырнаçнă пулсан та. ³ ПНО шутĕнчи 4 патшалăх йышăннă. 4 ПНО шутĕнчи 70 патшалăх йышăннă. 5 Турци йышăннă. |
Азири патшалăхсем |
|
---|---|
Раҫҫей Федерацийӗ |
|||
---|---|---|---|
Патшалăх йĕркеленĕвĕ |
Патшалăх символĕсем
Герб • Гимн • Ялав | ||
Географи |
Геологи • Минерал ресурсĕсем • Рельеф • Климат • Гидрографи • Тăпрасем • Флора • Фауна • Экологи | ||
Халăх |
Раççей Федерацин демографи лару-тăрăвĕ • Пурăнан халăх йышĕ • Воспроизводство населения • Пурăнан халăхăн çул ӳсĕмĕпе арлăхăн тытăмĕ • Пурăнан халăхăн миграцийĕ • Пурăнан халăх вырнаçăвĕ • Раççей хулисем • Ял халăх вырнаçăвĕ • Пурăнан халăх этносĕн йышĕ • Чĕлхесем | ||
Истори |
Ум кун-çулĕ • Феодаллă сапаланчăклăх • Раççей Федерацийĕ | ||
Экономика |
Истори • Промăçлăх • Ялхуçалăхĕ • Транспорт • Çыхăну • Усăллă минералсем • Çулçӳревлĕх • Тулашри çыхăнусем • Экономика районĕсем | ||
Хĕçпăшаллă вăйсем |
Типçĕр çарĕсем • Сывлăш-çар вăйĕсем • Тинĕс-çар флочĕ • Космосри çарсем • Стратеги тĕлĕшлĕ ракетăллă çарсем • Сывлăш-десант çарĕсем | ||
Тĕн |
Христос тĕнĕ • Православи тĕнĕ • Ислам тĕнĕ • Иуда тĕнĕ • Будда тĕнĕ • Католици тĕнĕ • Протестант тĕнĕ | ||
Культура |
Ăслăх • Çутĕç • Литература • Архитектура • Сӳретлĕ ӳнер • Мусăк • Балет • Драма театрĕ • Цирк • Кинематограф • Уявсем | ||
Спорт |
Футбол • Хоккей • Баскетбол • Теннис • Çăмăл атлетика • Волейбол • Автоспорт | ||
Ăслăх |
Ăслăх историйĕ • Ăслăха сарасси • Ăслăх литератури • Псевдоăслăх • Параăслăх • Академи дисциплинисем • Ăслăх тĕпчевĕ | ||
Википеди проекчĕсем |
Раççей пирки портал • Википеди:Проект:Раççей/Раççей пирки проект |
Мăн çирĕмлĕх |
|
---|---|
Индия • Кăнтăр Корея • КАР • Япони |
- РУВИКИ:Ҫырмалли статьясем
- РУВИКИ.Медиа ҫине куҫаракан статьясем
- Тĕрĕслемелле, вĕçлемен статьясем
- «Мăн çирĕмлĕх» патшалăхĕсем
- Раççей
- Патшалӑхсем, алфавитпа
- Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем
- Федерациллĕ республикăсем
- Трансконтинентлă патшалăхсем
- Вырăс чĕлхиллĕ патшалăхсем тата территорисем
- Хура тинĕс таврашĕнчи патшалăхсем
- Коллектив хăрушсăрлăхĕн килĕшĕвĕ организацийĕн патшалăхĕсем
- Патшалăхсем — Ирĕклĕ Патшалăхсен Пĕртуслăхĕн пайташĕсем