Археолог кунӗ
| Уяв | |
| Археолог кунӗ | |
 Археологсем ӗҫ вӑхӑтӗнче | |
| Тӗсӗ | Професси уявӗ |
|---|---|
| Пӗлтерӗшӗ | археологсен ӗҫӗ авалхи еткерлӗхе тӗпчеме тата упрама пулӑшни |
| Палӑртаҫҫӗ | кашни ҫул |
| Кун | ҫурла, 15 |
| Ҫыхӑннӑ | археологи |
Археолог кунӗ — Раҫҫей, Беларуҫ тата Казахстан археологӗсен официаллӑ мар професси уявӗ[1], Украинӑри (2008 ҫултанпа) официаллӑ уяв. Ҫурлан 15-мӗшӗнче паллӑ тӑваҫҫӗ. Ытларах чухне ҫак кун «археологине хӑтшӑнтарнине» ирттереҫҫӗ.
Уяв авалхи палӑксене тӗпченипе упраса хӑварнин пӗлтерӗшне палӑртать, ҫавӑн пекех археологи этемлӗхе хӑйӗн ҫинчен ытларах пӗлме тата культура еткерлӗхне упраса хӑварма пулӑшать[2].
Уяв мӗнле йӗркеленнӗ
Ытти професси уявӗсемпе танлаштарсан, археолог кунӗ официаллӑ шутланмасть. Ӑна йӗркелени пӗр-пӗр патшалӑх указӗпе ҫыхӑнман. Уява мӗнле уявлама пуҫлани ҫинчен темиҫе халап ҫӳрет, вӗсенчен пӗрне интервьюра РАН академикӗ Валентин Янин каласа панӑ:
Тахҫан, пӗр 70 ҫул каялла, вӑрҫӑ пуҫланас умӗн, Новгородра ҫӗр тӗпчесе чавнӑ. Археологсен уяв тӑвас килсе кайнӑ, вӗсем Арциховский экспедици ертӳҫи патне пынӑ та: «Паян пысӑк уяв, паллӑ тусан аванччӗ», — тенӗ. — «Мӗнли вара?» — «Буцефалӑн, Македони Александрӗн лашин ҫуралнӑ кунӗ!» Ну, вара кирлӗ пек палӑртнӑ та. Кайран сӑлтавӗ манӑҫа тухнӑ, Буцефалӑн ҫуралнӑ кунӗ вара археолог кунӗ пулса тӑнӑ
Тепӗр верси тӑрӑх, уяв йӗркеленнин сӑлтавӗ 1940–1950-мӗш ҫулсенчи экспедиципе ҫыхӑннӑ, ӑна Т. С. Пассек археолог-трипольевед ертсе пынӑ пулнӑ, унӑн ҫуралнӑ кунӗ вара ҫурлан 15-мӗшӗнче. Ҫӳлерех асӑннӑ экспедици чӑн-чӑн «кадрсен лаҫҫи» пулса тӑнӑран, унта хутшӑннӑ ҫынсем ырӑ йӑлана хуласемпе ялсене ҫитерни тӗлӗнмелле япала мар ӗнтӗ[1][3].
Уяв йӑлисем
Археолог кунӗ уйра ӗҫлемелли тапхӑра пырса тивет, ҫавна май чылайӑшӗ ӑна экспедицисенче кӗтсе илеҫҫӗ. Ҫак кун пӗрремӗш хут экспедицие хутшӑнакансем валли час-часах археологине хутшӑнтарни иртет. Музейсенче археологие халалланӑ куравсем уҫӑлаҫҫӗ, палӑксемпе ҫӗр чавнӑ вырӑнсем тӑрӑх экскурсисем ирттереҫҫӗ. Ҫак датӑна ҫавӑн пекех ятарлӑ тӗпчевсен, конференцисемпе симпозиумсен хӑтлавӗсене те халаллаҫҫӗ.
2024 ҫулта, Археолог кунӗ тӗлне уяв мероприятийӗсем ирттернӗ май, Мускаври археологи музейӗ ҫак пулӑма халалланӑ чылай ятарлӑ интерактивлӑ программа ирттернӗ. Музее курма килекенсем импровизациленӗ ҫӗр чавнӑ ӗҫе хутшӑнма, культура сийӗн модельне хатӗрлесе ӗлӗкхи саманасен чӑн-чӑн япалисемпе паллашма май пулӗ[4]. Ҫурлан 15-мӗшӗнче ҫавӑн пекех Ленинград облаҫӗнчи Волхов районӗнчи «Старая Ладога» музей-заповедникра та археолог кунне анлӑ уявланӑ: мероприятие йӗркелекенсем шантарнӑ тӑрӑх кашни килен-каян хӑйне ҫӗр чавнӑ ӗҫе хутшӑнса пӑхма пултарнӑ[5].
Ӑнлантарусем
- ^ 1, 2 День археолога в России. РИА Новости (15 Ҫурла уйӑхӗн 2022). Пӑхнӑ кун: 3 Утӑ уйӑхӗн 2024.
- ^ В России отмечается День археолога. Южно-Уральский государственный университет (15 Ҫурла уйӑхӗн 2023). Пӑхнӑ кун: 3 Утӑ уйӑхӗн 2024.
- ^ Романтики большой науки: о Дне археолога. radiosputnik.ru. Пӑхнӑ кун: 3 Утӑ уйӑхӗн 2024.
- ^ Программы ко Дню археолога. Музей Москвы. Пӑхнӑ кун: 3 Утӑ уйӑхӗн 2024.
- ^ Раскопки прошлого: Отмечаем День археолога – 2024. life.ru. Пӑхнӑ кун: 3 Утӑ уйӑхӗн 2024.