Пăлхар чĕлхи

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Пăлхар чĕлхи
Тăван ячĕ: български език
Патшалăхсем: Çурçĕр Македони, Украина, Серби, Румыни, Греци, Турци, Молдави, Албани, РФ
Регионсем: Балкан çурутравĕ
Официаллă статус: Пăлхар чĕлхи Пăлхари

Европа пĕрлешĕвĕFlag of Europe.svg Европа пĕрлешĕвĕ
Афон
Регионри е сахалрахăш чĕлхи[1]:
РумыниFlag of Romania.svg Румыни
СловакиFlag of Slovakia.svg Словаки
СербиБосилеград тата Димитровград общинисем[2])

Йĕркелекен: Пăлхар ăслăх академийĕн Пăлхар чĕлхин институчĕ (Институт за български език)
Рейтинг: 86
Классификаци
Категори: Еврази чĕлхисем
Индоевропа çемьи
Славян турачĕ
Кăнтăр славян ушкăнĕ
Тухăç кĕçĕн ушкăнĕ
Çырулăх: пăлхар алфавичĕ)
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1: bg
ISO 639-2: bul
ISO 639-3: bul
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика

Пăлхар чĕлхи (български език) — кăнтăр кĕçĕн ушкăнĕнчи пăлхарсен чĕлхи. Пăлхари Республикин официаллă чĕлхи. Çырулăхне кириллица никĕсĕпе тунă. Пăлхар чĕлхипе илемлĕ тата ăслăх литературин чылай. Пăлхарла калаçакан тĕнчери мĕнпур йышĕ 2014 çул тĕлне — 9 миллиона яхăн çын.

Ытти чылай славян чĕлхисемпе танлаштарсан, пăлхар чĕлхинче аналитизм тарăн тымар янă: предлогсемпе сăмахсен йĕркелĕшĕ çине куçнă); палăртнă тата палăртманартикльпе усă кураççĕ. Славян чĕлхисем хушшинче пăлхар чĕлхинче кăна тата çывăх македон чĕлхинче артикльсем пур.

Лексикăлла пăлхар чĕлхи чиркӳ-славян чĕлхине çывăх, халиччен те тухăç славян чĕлхисенчи архаикăллă сăмахсем пур. Историри сăлтавсене пула, пăлхар чĕлхинче лексиконĕсен пĕрпеклĕхĕ чиркӳ витĕр тухать, стилилистика енĕпе пăлхар чĕлхине серб, хорват тата македон чĕлхисем çывăхрах.

Диалектсем

Пăлхар чĕлхин ареалĕ тухăç тата анăç калаçăвĕсем. Çак облаçсем чикки çурçĕртен кăнтăралла выртать, ѣ вырăнне уçă сасă каланин изофони уйрăмлăхне пула пайланаççĕ[4][5].

Çырулăх

Bulgarian cursive alphabet.png

Пăлхар алфавитне (българска азбука) кириллицаникĕсĕпе тунă, унта 30 саспалли:

саспалли пăлхарла
ячĕ
тĕпри
аллофон (МФА)
урăх
аллофонсем
А а а [a]
Б б бъ [b]
В в въ [v]
Г г гъ [g]
Д д дъ [d]
Е е е [ɛ]
Ж ж жъ [ʒ]
З з зъ [z]
И и и [i]
Й й кĕске и [j]
К к къ [k]
Л л лъ [l]
М м мъ [m]
Н н нъ [n]
О о о [ɔ] [о]
саспалли пăлхарла
ячĕ
тĕпри
аллофон (ТФА)
урăх
аллофонсем
П п пъ [p]
Р р ръ [r]
С с съ [s]
Т т тъ [t]
У у у [u]
Ф ф фъ [f]
Х х хъ [x]
Ц ц цъ [t͡s]
Ч ч чъ [ʧ]
Ш ш шъ [ʃ]
Щ щ штъ [ʃt]
Ъ ъ ер голям [ɤ̞] [ə]
Ь ь ер малък -
Ю ю йу [ju] [u]
Я я йа [ja] [jɐ]

Çав. пекех

Литература

  • Маслов Ю. С. . — М.: Academia. — С. 69—102. — ISBN 5-87444-216-2.
  • Данилов Г. К. Болгарский язык // Литературная энциклопедия : в 11 т. : т. 1 / Отв. ред. Фриче В. М. ; Отв. секретарь Бескин О. М. — М. : Изд-во Ком. Акад., 1930. — Стб. 564—567. — 768 стб. : ил.
  • Лось И. Л. Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — 1890—1907.

Асăрхавсем

  1. ^ Council of Europe (акăлч.). — List of declarations made with respect to treaty No. 148. European Charter for Regional or Minority Languages. çăлкуçран архивланă 24 Чӳк уйӑхӗн 2012.(2014 çулхи Пуш уйӑхӗн 14-мĕшĕнче тĕрĕсленĕ.)
  2. ^ Катунин Д.А. Статус языков в современном сербском законодательстве как реализация языковой политики государства // Вестник Томского государственного университета. Философия. Социология. Политология. - 2008. - № 2. - С. 143
  3. ^ Софийский университет «Св. Климент Охридский», Учебные программы для специальности Болгарская филология — «Современный болгарский язык. Морфология» 2007 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗнче архивланӑ. (на болгарском)
  4. Бернштейн С. Б. Шаблон:Статья ЛЭС
  5. ^ Маслов, 2005, с. 69

Каçăсем

Wikipedia
Википедин [[:{{{code}}}:|bg уйрăмĕ]].
«Викисăмахсар» логотипĕ
категоринче «Болгарский язык»