Азербайджан чĕлхи

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Азербайджан чĕлхи
Тăван ячĕ: Azərbaycan dili,
آذربايجان ديلی, Азәрбајҹан дили
Патшалăхсем: Азербайджан, Иран, Ирак[1], Грузи, Раççей, Афганистан[2][3], Украина, Турци, Казахстан, Эрмени (1988-чен), Туркменистан, Узбекистан, Кăркăстан[4][5][6]
Регионсем: Иранра: Анăç Азербайджан, Тухăç Азербайджан, Ардебиль, Зенджан, Казвин, Хамадан, Кум; частично Меркези, Гилян, Курдистан; Мазендеранри тата Хорасане-Резави анклавĕсенче; Кередж, Мешхед хуласенче.
Грузире: Марнеули, Болниси, Дманиси, Гардабани; йышлăн - Сагареджо, Каспи, Мцхете, Цалке, Лагодехи, Карели, Тетри-Цкаро, Телави; Дедоплис-Цкаро хуласенче.
Раççей Федерацинче: йышлăн - Дербент, Табасаран, Рутуль, Кизляр районĕсем); çаплах Раççейри нумай хулара.
Турцире: йышлăн - Карсре, Игдырте, Эрзурумре; çаплах Турцин чылай хулинче.
Официаллă статус: Flag of Azerbaijan.svg Азербайджан
Flag of Russia.svg РФ:
ДагестанFlag of Dagestan.svg Дагестан[7]
Йĕркелекен: —
Рейтинг: 30
Классификаци
Категори: Еврази чĕлхисем
Алтай чĕлхисем (гипотетика çемьи)
Тĕрĕк турачĕ
Огуз группи
Огуз-сельджук кĕçĕн группи[8]
Çырулăх: латиница (Азербайджанра)
кириллица (Дагестанра / Раççейре)
арап çырăвĕ (Иранра)
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1: az
ISO 639-2: aze
ISO 639-3: aze, azj, azb, qxq, slq
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика
Map of the Azerbaijani language.svg

Азербайджа́н чĕлхи, Азербайджа́н тĕрĕк чĕлхи (тăван ят: Azərbaycan dili, "Azərbaycan Türkcəsi", آذربايجان ديلی, Азәрбајҹан дили) — кыпчак ареалĕн йĕрĕсем те пур.

Морфологи тĕлĕшпе азербайджан чĕлхи агглютинаци, синтетика[9]йышне кĕрет. Лексикăпа фонетика енчен перс тата арап чĕлхисен сĕмĕнче аталаннă.

çырулăхĕ тăваттă хутчен улăшăннă. Халĕ азербайджансем виççĕ тĕслĕ çырупа ус кураççĕ: арабицăпа (Иранра), латиницăпа (Азербайджанра) тата кириллицăпа (Дагестанра).

Азербайджанра тата Иран Азербайджанĕ) тата Квемо-Картли) - пуплеççĕ. Мĕнпур йышĕ: 25—30 млн çын.

Алфавит

Азербайджан чĕлхи 32 саспаллинчен тăрать.

a b c ç d e ə f g ğ h x ı i j k l m n o ö p q r s ş t u ü v y z
A B C Ç D E Ə F G Ğ H X I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U V Y Z
Азербайджан алфавичӗ

A a B b C c Ç ç D d E e Ə ə
F f G g Ğ ğ H h X x I ı İ i
J j K k Q q L l M m N n O o
Ö ö P p R r S s Ş ş T t U u
Ü ü V v Y y Z z

Диалектсем

Тĕп статья: Азербайджан чĕлхин диалекчĕсем


Асăрхавсем

  1. ^ Большая советская энциклопедия. Третье издание. В 30 томах. Главный редактор: А. М. Прохоров. Том 1: А — Ангоб. Москва: Государственное научное издательство "Большая Советская Энциклопедия", 1969, стр. 277.
  2. ^ Azerbaijani, North. çăлкуçран архивланă 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016. Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
  3. ^ Azerbaijani, South. çăлкуçран архивланă 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016. Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
  4. ^ Н. Г. Волкова (Наталья Георгиевна Волкова — одна из ведущих советских этнографов-кавказоведов, признанный ученый в области этнической истории народов Кавказа, автор нескольких монографических исследований по этническому составу населения Северного Кавказа, по кавказской этнонимике) Кавказский Этнографический Сборник, Статья: Этнические процессы в Закавказье в XIX—XX вв. — IV. — СССР, Институт Этнографии им. М. Маклая, АН СССР, Москва: Наука, 1969. — С. 10. — 199 с. — 1700 экз.
  5. ^ http://monderusse.revues.org/docannexe4079.html стр.188, Арсений Саппаров, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk — According to this plan some 100,000 people had to be «voluntarily» resettled. The emigration occurred in three stages: 10,000 people were resettled in 1948, another 40,000 in 1949, and 50 000 in 1950.29
  6. ^ Hafeez Malik. . — USA: Palgrave McMillan, 1996. — С. 149-150. — 337 с. — ISBN 0-312-16452-1, ISBN 978-0-312-16452-2.
  7. даргин, кумык, лезгин, рутуль, цахур, чечен.
  8. Н. А. Баскаков., Изд-во «Наука», 1981
  9. ^ Ширалиев, 1996, с. 163

Каçăсем

Wikipedia
Википедин [[:{{{code}}}:|{{{1}}} уйрăмĕ]].
Çăлкуç — «https://cv.ruwiki.ru/w/index.php?title=Азербайджан_чĕлхи&oldid=1155403»