Ингуш чĕлхи
| Ингуш чĕлхи | |
|---|---|
| Тăван ячĕ: | ГӀалгӀай мотт |
| Патшалăхсем: | РФ, Казахстан, Турци, Иордани |
| Официаллă статус: |  РФ:  Ингушети
|
| Йĕркелекен: | Ингуш Чаха Ахриев ячĕллĕ гуманитари ăслăхĕсен ăслăх-тĕпчев институчĕ[1] |
| Статус: | уязвимый[2] |
| Классификаци | |
| Категори: | Еврази чĕлхисем |
| Çурçĕр кавказ мăн çемьи (необщепризнано) | |
| Çырулăх: | кириллица (ингуш çырулăхĕ) |
| Чĕлхе кочĕсем | |
| ГОСТ 7.75–97: | инг 205 |
| ISO 639-1: | — |
| ISO 639-2: | inh |
| ISO 639-3: | inh |
| Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Ингу́ш чĕлхи (тăван ят ГӀа́лгӀай мотт) — ингушсен тăван чĕлхи, Çурçĕр Кавказра тата Казахстанра, çаплах кăштах Иорданире, сарăлнă. 2010 çулта Раççейре халăха çырнипе Раççей Федерацинче ингушла 306 пине яхăн çын пуплет[3]. Нахчи-дагестан чĕлхе çемьине кĕрекен нахчи чĕлхисенчен пĕри пулать.
Ингуш алфавичĕ
Хальхи ингуш алфавичĕ[4]:
| А а | Аь аь | Б б | В в | Г г | ГӀ гӀ | Д д | Е е |
| Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Кх кх | Къ къ |
| КӀ кӀ | Л л | М м | Н н | О о | П п | ПӀ пӀ | Р р |
| С с | Т т | ТӀ тӀ | У у | Ф ф | Х х | Хь хь | ХӀ хӀ |
| Ц ц | ЦӀ цӀ | Ч ч | ЧӀ чӀ | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
| Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Яь яь | Ӏ |
Литература
- Генко А. Н. . — Л. — Т. V.
- Имнайшвили Д. С. . — Тбилиси. — Т. XII.
- Куркиев А. С. . — Грозный.
- Мальсагов 3. К. . — Владикавказ.
- Мальсагов 3. К. . — Грозный.
- Мальсагов X. С.-Г. . — Назрань.
- Оздоев И. А., Озиев С. А. . — Грозный.
- Оздоев И. А. . — Грозный.
- Johanna Nichols. Ingush Grammar. Berkeley: University of California Press, 2010. ISBN 0-520-09877-3. (Книга находится в открытом доступе: [1])
Сăмахсарсем
- Бекова А. И., Дударов У. Б., Илиева Ф. М., Мальсагова Л. Д., Тариева Л. У. . — Нальчик.
- Джамалханов 3. Д., Мациев А. Г., Оздоев И. А. . — Грозный.
- Куркиев А. С. . — Магас: «Сердало». — 544 с. — 5000 экз. — ISBN 5-94452-054-X.
- Оздоев И. А. . — {{{1}}} м
- Johanna Nichols. Ingush-English and English-Ingush dictionary = Ghalghaai-ingalsii, ingalsii-ghalghaai lughat. London; New York: Routledge Curzon, 2004. ISBN 0-415-31595-6
Асăрхавсем
- ^ Ингушский научно-исследовательский институт гуманитарных наук имени Чаха Ахриева (выр.). ingnii.ru. Пӑхнӑ кун: 26 Нарӑс уйӑхӗн 2016.
- ^ NESCO Atlas of the World's Languages in Danger
- ^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег
<ref>; для сносокperepis-2010не указан текст - ^ ГӀалгӀай-эрсий дошлорг (Ингушско-русский словарь). Нальчик, 2009. ISBN 978-5-88195-965-4
Каçăсем
- Ингушский и чеченский языки: грамматика, словари
- Ингушский язык / З. М. Молочиева // Пысӑк Раҫҫей энциклопедийӗ : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
- Языки мира: Кавказские языки — Ингушский язык
- Ethnologue report for Ingush
- Ingush Language Project at UC Berkeley
- Ингушский онлайновый словарь
| РФ чĕлхисем |
|
|---|---|
| Федераци чĕлхи | |
| Федераци субъекчĕсен чĕлхисем | |
| Официаллă статусри чĕлхесем | |
Нахчи-дагестан (тухăç кавказ) чĕлхисем |
|
|---|---|
| Нахчи |
вайнах: • ингуш • чечен, диалектсем: аккин (пуплевсем: баматюрт, гачалкой, пхарчхой), итумкала, кистинский, чеберлой, шарой • аккин-орстхой // галанчож калаçни¹ (мелхи диалекчĕ) • бацбий |
| Авар-анд-цез | авар-анди • авар • диалектсем
|
| Даргин² |
|
| Лезгин | |
| Ыттисем | |
| Асăрхавсем: ¹ «чĕлхе» термина усă курни тавлашуллă; ² сайра хутра лак-даргин туратĕнче пĕрлештереççĕ; ³ унчен лезгин чĕлхисем йышне кĕртнĕ; † çухалнă чĕлхе | |
| Культура | |
|---|---|
| Архитектура | |
| Ингуш чĕлхи | |
| Тĕнчери ингушсем | |
| Истори | |
| Урăххи | |