Меркурий

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Меркури ☿
Mercury in true color.jpg
Орбита хаклăхĕсем
Афели 69 816 927 км
0,46669733а. е.
Перигели 46 001 210 км
0,30749909 а. е.а. е.
Мăн çурма тĕнĕл 57 909 068 км
0,38709821;а. е.
Орбитăн эксцентриситечĕ 0,20530294
Орбитăн тапхăрĕ 87,969
Синод тапхăрĕ 115,88 кунсем
Орбиталлă хăвăртлăх 47,87 км/ç
Тайлăм 3,38° (о. с. э.)
Хăпаракан çыххин долготти 48,330541°
Перицентр аргуменчĕ 29,124279°
Спутниксем çук
Физикăллă хаклăхсем[1]
Вăтам радиус 2439,7 ± 1,0 км
Çийĕн лаптăкĕ 7,48·107км²
0,147 Çĕр
Чăмăртану < 0,0002
Калăпăш 6,08272·1010 км³
0,056 Çĕр
Йывăрăш 3,3022·1023 кг
0,055 Çĕр
Вăтам тачăлăх 5,427  г/см³
Экватăрти йывăрăш вăйĕ 3,7 м/с²
0,377 g
Иккĕмĕш космос хăвăртлăхĕ 4,25 км/ç
Сидериллĕ çаврăну тапхăрĕ 87,969 дней[2] кунсем
Экватарти çаврăш хăвăртлăхĕ 10,892 км/ч
Планетăн çаврăнăш тĕнĕл тайăлăвĕ 10,01°
Тӳррĕн хăпарни, çурçĕр полюсĕнче 18 с 44 мин 2 ç
272,76°
Тайлăмĕ 61,45°
Альбедо 0,119
Çăлтăрăн курăнуллă виçи
Кĕтес пысăкăшĕ 9,7" — 66,0"
Температура
Чи сивви 90 К
(−183 °C)
Вăтам 340 К
(67 °C)
Чи вĕри 700 К[3]
(427 °C)
Атмосфера шучĕсем
Атмосфера пусăмĕ
Шучĕсем 31,7 % кали
24,9 % натри
9,5 %, А. кислород
7,0 % аргон
5,9 % гели
5,6 %, М. кислород
5,2 % азот
3,6 % углекислый газ
3,4 % шыв
3,2 % водород
Кĕскетнисен таблици
о. с. э. Хĕвел экваторĕнчен шутласан
Disambig gray.svg Ку терминӑн ытти пӗлтерӗшсем те пур, Меркурий (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Меркурий — Хĕвел системин Хӗвел патне чи çывăх планета. Хӗвел тавра 88 талăкра çаврăнать. Плутона планета статусĕнчен кăларсан Меркури Хĕвел системинчи чи пĕчĕкпланета тăрса юлнă.

Ретроград Мерурийӗ-астрономи пулӑм, ҫав пулӑма Мерари планетин каялла таврӑннӑ чух сӑнласа парать. Ҫакӑ Мерари орбитин шалти положенийӗнчен Ҫӗр орбити тата Хӗвел тавра вӗсен орбитӑллӑ хусканӑвӗнчен пулса иртет. Ҫак пулӑм питӗ хӑвӑрт хускалнипе ҫыхӑнмасть тата пӗлӗтре пурӑнма Чӗнсе Илмелли Мерари положенийӗн проекцийӗнчи уйрӑмлӑхсемпе кӑна ҫыхӑннӑ. Ретроград Мерурийӗ пулӑм — тепӗр хут пулса иртет. Пӗр ҫул хушшинче вӑтамран ҫӗр ҫинчи виҫӗ положение яхӑн пулать, кашни эрнене яхӑн тӑсӑлать[4].

Тĕп хыпарĕсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Курăнакан çăлтăр капашĕ −1,9-рен 5,5 таран ылмашать[5]. Анчах ăна Хĕвелтен кĕтес хутлĕхĕ пĕчĕк пулнипе (максимум 28,3°)[6] сăнама питĕ йывăр. Çӳллĕ широтасенче Меркуринче каçпа нихăçан та курма пулмасть. Ăна каçхине питĕ пĕчĕк тапхăрта кăна курма пулать.[7]. Сăнама Меркурин элонгаци вăхăчĕнче ирхине е каçхине лайăх вăхăт., çулталăка темиçе хут пулать. Халлĕхе планета çинчен нумаях пĕлмеççĕ. Маринер-10 аппарат 1974-1975-мĕш çулсенче планетăн лаптăкĕн 40—45 % кăна сăнама пултарнă. 2009-мĕш çулта кăна ăсчахсем Маринер-10 тата MESSENGER[8] апаратăн ӳкерчĕкĕсене усă курса Меркурин тулли картине тунă. MESSENGER Меркури тавра 2008-мĕш çулхи кăрлачра çаврăннă, 2011-мĕш çулта тепĕр хут планета тавра çаврăнаса кĕтеççĕ. Нумай вăхăт хушши Меркури Хĕвел енне ялан пĕр енĕпе тăрать тесе шутланă. Анчах Меркури талăкĕ 58,65 çĕр талăкĕпе пĕр тан пулни паллă, ку меркури çулĕн 2/3 меркурианского года[9] пайĕ.

Физика пахалăхĕсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Меркури, Венеры, Çĕр тата Марс танлаштару пысăккăшĕ
Меркури пичĕ уйăхăн евĕр(MESSENGER ӳкерчĕкĕ)

Меркури радиусĕ 2439,7 ± 1,0 км[10]. Ку Юпиĕр спутникĕн Ганимедăн тата Сатурн спутникĕн Титанăнинчен пĕчĕкрех. Планета масси 3,3·1023 кг. Вăтам тачăлĕхĕ Çĕртен кăшт кăна сахалрах — 5,43 г/см³. Ирĕклĕ ӳкнин хăвăртланăвĕ - 3,70 м/с²[11]. Иккĕмĕш космос хăвăртлăхĕ— 4,25 км/с[11]. Хĕвеллĕ енчи вăтам температури 623 К (349,9 °C), каçхи — 103 К (−170,2 °C) кăна. Чи пĕчĕк температура 90 К (−183,2 °C), чи пысăкки — 700 К (426,9 °C)[12] кăнтăрла çитет.

Çаван пекех пăхăр

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  • Бронштэн В. Меркурий — ближайший к Солнцу // Аксёнова М. Д. Энциклопедия для детей. Т. 8. Астрономия — М.: Аванта+, 1997. — С. 512—515. — ISBN 5-89501-008-3
  • Ксанфомалити Л. В. Неизвестный Меркурий // В мире науки. — 2008. — № 2.
  • Маров М. Я. . — 2-е изд. — Наука, 1986. — 320 с.
  • Гребеников Е.А., Рябов Ю.А. . — Наука, 1975. — 216 с. — (Главная редакция физико-математической литературы). — 65 000 экз.
  • / Ред.-сост. В. Г. Сурдин. — Физматлит, 2008. — 400 с. — ISBN 978-5-9221-0989-5.

Асăрхатарусем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  1. ^ Solar System Exploration: Planets: Mercury: Facts & Figures 2014 ҫулхи Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче архивланӑ.
  2. ^ David R. Williams. Mercury Fact Sheet (англ.). NASA (30 Чӳк уйӑхӗн 2007). Пӑхнӑ кун: 12 Нарӑс уйӑхӗн 2009.
  3. ^ ESA Science & Technology: Background Science (англ.). Европейское космическое агентство. Пӑхнӑ кун: 2009-3-20.
  4. ^ Ретроград Мерурийӗ-мӗн вӑл тата мӗншӗн унран хӑрамалла мар?
  5. ^ Mercury fact sheet — NASA
  6. ^ Сведения о Меркурии.
  7. ^ Меркурий - характеристики и наблюдение.
  8. ^ Впервые составлена полная карта Меркурия. Lenta.ru (16 Раштав уйӑхӗн 2009). Пӑхнӑ кун: 13 Ҫурла уйӑхӗн 2010.
  9. ^ Robert G. Strom. . — Springer. — ISBN 1-85233-731-1.
  10. ^ Mercury Fact Sheet. NASA Goddard Space Flight Center (30 Чӳк уйӑхӗн 2007). Пӑхнӑ кун: 28 Ҫу уйӑхӗн 2008.
  11. ^ 1, 2 Munsell, Kirk; Smith, Harman; Harvey, Samantha.: Mercury: Facts & Figures. Solar System Exploration. NASA (28 Ҫу уйӑхӗн 2009). Пӑхнӑ кун: 7 Ака уйӑхӗн 2008.
  12. ^ Background Science. BepiColombo. European Space Agency (6 Ҫурла уйӑхӗн 2010). Пӑхнӑ кун: 6 Ҫурла уйӑхӗн 2010.

Каçăсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
п • с • т
Хĕвел системи

Ошибка: неверное или отсутствующее изображение

Астрономи объекчĕсем • Portal Портал:Астрономи • Portal Проект:Астероидсем


Графическая часть логотипа «Рувики» (2024).svg
 Ку — ҫырса пӗтермен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе е хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.
Çăлкуç — «https://cv.ruwiki.ru/w/index.php?title=Меркурий&oldid=1435712»