Акатуй

Акатуй (Сухати, Уяв), — чăваш халăхĕн авалхи уявĕ. Ку уява уйхирти ака ĕçĕсене пĕтернĕ хыççăн уявланă.

Сухати

Сухати (Суха тӑвас туйӗ тенинчен кӗскелсе йӗркеленнӗ) — тури чӑвашсен уявӗ. Топонимикӑра упранса юлнӑ — Хурӑнлӑх патӗнче «Сухати тӑвайкки» ятлӑ вырӑн пур, ун ҫывӑхӗнчи вӑрман Сухати вӑрманӗ ятлӑ. Каярахпа ярмӑркка евӗрлӗ уяв шайне куҫнӑ. Иккасси ҫыннисем ӑна эрехле туянса хӑйсен ялне куҫарнӑ. Ҫавӑн пекех Сухатине Николай Шупуҫҫыннин «Еркӗн» поэминче асӑннӑ.

Паянхи кун

Акатуя халĕ те иртереççĕ. Халĕ çак уявра турнирсем, çамрăксен вăйисене курма пулать. Малтан вара ку уяв йăла-йĕрке уявĕ пулнă, çынсем çак уява турăсене халалланă, ушкăнпа юрăсем юрланă. Авал чăвашсем çурхи ĕçсем ирттерес умĕн акатуя ирттернĕ, кайран çак ĕçсене пĕтернĕ хыççăн ăна чаплăн вĕçленĕ. Акатуй - çĕр ĕç уявĕ. Уяври çĕнтерӳçĕсем валли ятарласа кашни килрен парне пуçтарнă. Акатуйри ăмăртусенчен чи палли - кĕрешӳ. Кĕрешӳ - чăвашсен авалхи çапăçу системи.

Акатуя чăвашсем кăна мар уявлаççĕ. Тутарсем ăна Сабантуй теççĕ; пушкӑртсем — Һабантуй. Иккĕшĕн пĕлтерĕшĕ - ака туйĕ.

Ӑнлантарусем

Каçăсем

• Акатуй Красноярск Енче, 2011
• Сарăту чăвашĕсем Акатуя уявлаççĕ
• Тĕменти Акатуя каяссишĕн икĕ кун çĕрулми сутнă
• Элтепер Акатуйра наци тумне тăхăнма сĕннĕ
• Чĕмпĕрти чăваш Акатуйĕнче Поповпа Угаслова кĕтеççĕ