Уйӑх ҫинче пулса курнӑ ҫынсен списокӗ

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Тӗрӗслесе тухнӑ статья
Уйӑх ҫийӗнче хӑварнӑ Олдрин Бааз йӗрӗн сӑнӳкерчӗкӗ, 1969
«Аполлон» программӑпа астронавсем Уйӑх ҫине ларнӑ вырӑнсем (аппаратсен номерӗсене кӑтартнӑ)

Уйӑх ҫинче пулса курнӑ ҫынсен списокӗ — Ҫӗн чӑмӑрӗн уҫлӑхташӗ ҫине аннӑ астронавтсен списокӗ.

1969—1972 ҫулсенче Америкӑн «Аполлон» программипе Уйӑх ҫине анса 6 экспедици пурнӑҫланӑ. Унӑн ҫийӗ ҫине 1969 ҫулхи утӑн 21-мӗшӗнче чи малтан ура пуснӑ ҫынсем Нил Армстронгпа Базз Олдрин пулнӑ. Уйӑх ҫине анса ирттернӗ юлашки экспедици 1972 ҫулхи раштав уйӑхӗнче пулнӑ: паянхи куна илес пулсан Юджин Сернанпа Харрисон Шмитт Ҫӗр чӑмӑрӗн уҫлӑхташӗ ҫине кайса килнӗ юлашки ҫынсем шутланаҫҫӗ[1]. Уйӑх ҫинче вӑхӑта чи нумай «Аполлон-15» мисси пынӑ чухне ирттернӗ, вӑл виҫӗ талӑка яхӑн тӑсӑлнӑ[2].

2023 ҫул тӗлне Уйӑх ҫинче пурӗ 12 ҫын пулса курнӑ. Вӗсем пурте — АПШ гражданӗсем. Америка астронавчӗсем Уйӑх ҫине тепӗр хут «Артемида-3» мисси вӑхӑтӗнче 2025 ҫулта таврӑнма палӑртаҫҫӗ, апла пулин те, патшалӑх тӗрӗслев служби асӑрхаттарнӑ тӑрӑх, чӑннипе астрономи объекчӗн ҫийӗ ҫине АПШ 2027 ҫулччен таврӑнаймӗ[3].

2022 ҫулта НАСА «Артемида» миссинче астронавтсене анма юрӑхлӑ Уйӑхӑн кӑнтӑр полюсӗнчи 13 облаҫӗн списокне пӗлтернӗ[4].

Уйӑх ҫинче пулса курнӑ АПШ астронавчӗсен списокӗ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Уйӑх ҫинче пулса курнӑ АПШ астронавчӗсен списокӗ, хронологипе
№ Астронавтсем Пурӑннӑ ҫулӗсем Дата Мисси Уйӑх ҫинче ирттернӗ вӑхӑт Уйӑх ҫийӗ ҫинче ирттернӗ пӗтӗмӗшле вӑхӑт Аннӑ вырӑн
1 Нил Армстронг 1930 2012
1969 ҫулхи утӑн 21-мӗшӗ
 Аполлон-11 21 сехет 36 минут 21 ҫеккунт 2 сехет 31 минут 40 ҫеккунт «Аполлона-11» Уйӑх модулӗ экватор патӗнче тенӗ пекех, Лӑпкӑлӑх Тинӗсӗн кӑнтӑр-анӑҫ пайӗнче, 0° 41' 15" ҫ. ш. 23° 26' х.т.д. координатлӑ вырӑнта анса ларнӑ[5] Анса ларнӑ вырӑна Лӑпкӑлӑх Бази ят панӑ. Астронавтсем унтан пӗтӗмӗшле 21 кг таякан вырӑнти материал илсе килнӗ[6]
2 Базз Олдрин 1930
3 Пит Конрад 1930 1999 1969 ҫулхи чӳкӗн 19-мӗшӗ 1969 ҫулхи чӳкӗн 20-мӗшӗ Аполлон-12 31 сехет 31 минут 7 сехет 45 минут «Аполлона-12» Уйӑх модулӗ Тӑвӑлсен Океанӗн анӑҫ пайӗнче анса ларнӑ. Астронавтсем 30 кг ытла уйӑх тӑприне пуҫтарнӑ, ҫавӑн пекех «Сервейер-3» аппаратӑн темиҫе пайне кӑларса илсе хӑйсемпе пӗрле илнӗ[7]
4 Алан Бин 1932 2018
5 Алан Шепард 1923 1998 1971 ҫулхи нарӑсӑн 5-мӗшӗ 1971 ҫулхи нарӑсӑн 6-мӗшӗ Аполлон-14 33 сехет 14 минут 9 сехет 21 минут «Аполлона-14» Уйӑх кабини Ҫумӑрсен Тинӗсӗнчен кӑнтӑралла вырнаҫнӑ Фра Мауро кратер патӗнче анса ларнӑ, ҫав вӑхӑтра унта «Луноход-1» ӗҫленӗ[8]
6 Эдгар Митчелл 1930 2016
7 Дэвид Скотт 1932 1971 ҫулхи утӑн 31-мӗшӗн 1971 ҫулхи ҫурлан 2-мӗшӗ Аполлон-15 66 сехет 55 минут 18 сехет 33 минут «Аполлон-15» экватортан инҫерехри широтасенче, Апеннин ятлӑ Уйӑх ҫинчи ту хырҫин ҫӳллӗ сӑртлӑхӗнче, Ҫумӑрсен Тинӗсӗ хӗрринче анса ларнӑ[9]
8 Джеймс Ирвин 1930 1991
9 Джон Янг 1930 2018 1972 ҫулхи акан 21-мӗшӗ 1972 ҫулхи акан 24-мӗшӗ Аполлон-16 71 сехет 2 минут 20 сехет 14 минут «Аполлон-16» Уйӑх модулӗ Уйӑхӑн кӑнтӑр-тухӑҫри квадрантӗнчи сӑртлӑ-туллӑ вырӑнта анса ларнӑ. Ку вырӑна вулкансенчен юлнӑ икӗ ҫӳллӗ сӑртлӑхӗнче (Кэли кратерӗпе Кант кратерӗ) вырӑнти тӑпрасене илме ӑнӑҫлӑ вырӑн тесе суйланӑ[10]
10 Чарльз Дьюк 1935
11 Юджин Сернан 1934 2017 1972 ҫулхи раштавӑн 11-мӗшӗ 1972 ҫулхи раштавӑн 14-мӗшӗ Аполлон-17 75 сехет 1 минут 22 сехет 2 минут «Аполлон-17» Уйӑх модулӗ 20,19080° ҫ. ш. 30,77168 х.т.. д. координатсемпе, малтанах палӑртса хунӑ вырӑнтан 200 метрта анса ларнӑ[11]. Астронавтсем Уйӑх ҫинчи 110,4 кг тӑпрана пухнӑ[12]
12 Харрисон Шмитт 1935

Ҫавӑн пекех пӑхӑр

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӑнлантарусем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  1. ^ Ученый рассказал о доставленном астронавтами лунном грунте (2019-07-20). Тĕрĕсленĕ 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  2. ^ Получен уникальный снимок места посадки астронавтов на Луне (2021-01-29). Тĕрĕсленĕ 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  3. ^ США планируют до 2030 года отправить на поверхность Луны иностранца (2023-12-20). Тĕрĕсленĕ 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  4. ^ НАСА выбрало 13 возможных районов для высадки астронавтов на Луну (2022-08-20). Тĕрĕсленĕ 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  5. ^ Apollo 11 Mission Report (англ.). NASA (Чӳк 1969). Пӑхнӑ кун: 26 Раштав уйӑхӗн 2023. Архивланӑ 4 Нарӑс уйӑхӗн 2012 ҫул.
  6. ^ The Apollo 11 Mission (англ.). NASA. Пӑхнӑ кун: 26 Раштав уйӑхӗн 2023. оригиналтан архивланӑ 6 Утӑ уйӑхӗн 2020 ҫул.
  7. ^ Место посадки Apollo 12 «глазами» LRO. The Universe. Space. Tech (19 Чӳк уйӑхӗн 2020). Пӑхнӑ кун: 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  8. ^ «СССР отстаёт от США на шесть лет»: как «Аполлон-14» сел на Луну. Газета.ру (5 Нарӑс уйӑхӗн 2021). Пӑхнӑ кун: 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  9. ^ Чем запомнился «Аполлон-15»: Камень Бытия, эксперимент Галилея и первый луноход. Хайтек (26 Утӑ уйӑхӗн 2021). Пӑхнӑ кун: 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  10. ^ Apollo 16: Mission Details (англ.). NASA (8 Утӑ уйӑхӗн 2009). Пӑхнӑ кун: 26 Раштав уйӑхӗн 2023.
  11. ^ Orloff R. W. Apollo 17. The Eleventh Mission: The Sixth Lunar Landing (англ.). NASA History Division. Пӑхнӑ кун: 26 Раштав уйӑхӗн 2023. Архивланӑ 21 Кӑрлач уйӑхӗн 2013 ҫул.
  12. ^ Космическая программа «Аполлон» (2017-12-19). Тĕрĕсленĕ 26 Раштав уйӑхӗн 2023.

Каҫӑсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
WP-TranslationProject TwoFlags.svg Ку статьяна РУВИКИН Вырӑс уйрӑмӗнчи Список людей, побывавших на Луне статьяна чӑвашла куҫарса хатӗрленӗ. '
Çăлкуç — «https://cv.ruwiki.ru/w/index.php?title=Уйӑх_ҫинче_пулса_курнӑ_ҫынсен_списокӗ&oldid=1172763»