Алан Бин

	Ҫын пирки
	Алан Бин
Çуралнă чухнехи ят	акăл. Alan Lavern Bean
Чӑн ят	акăл. Alan Bean
Çуралнă вăхăт	1932 ҫулхи пушӑн 15-мӗшӗ[…]
Çуралнă вырăн	Уилер[d], Техас, Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем;
Вилнĕ вăхăт	2018 ҫулхи ҫӑвӑн 26-мӗшӗ[…] (86 ҫул)
Вилнĕ вырăн	Хьюстон;
Гражданлăх	Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем;
Альма-матер	Техасский университет в Остине[d]; Школа лётчиков-испытателей ВМС США[d]; R. L. Paschal High School[d];
Ĕçе илекен	НАСА[d];
Премисемпе чысланисем	Зал славы национальной авиации[d] Зал славы астронавтов[d]
	РУВИКИ.Медиа ҫинчи материалсем

Алан Лаверн Бин (акăл. Alan LaVern Bean),(1932 ҫулхи пушӑн 15-мӗшӗ(19320315), Уилер, Техас - 2018 ҫулхи ҫӑвӑн 26-мӗшӗ(20180526)) — АПШ астронавчӗ. Уйӑх ҫине ярса пуснӑ тӑваттӑмӗш ҫын.

Кун-çулĕ

1955 ҫулта Бин Техас университетӗнче авиаци техникипе ӑслӑлӑх бакалаврӗн степеньне илнӗ. Вӑл 1963 ҫулта НАСА астронавчӗсен виҫҫӗмӗш ушкӑнне суйланса кĕнӗ^[5].

Астронавтсен отрядне кӗриччен вӗҫевҫӗ-истребитель, АПШ ВМС капитанӗ пулнӑ. ТҪФ вӗҫевҫӗ-испытателӗсен шкулӗнче вӗреннӗ, унта унӑн инструкторӗ Аполлонăн пулас командирӗ — Чарлз Конрад пулнӑ.

Икӗ космос вӗҫевне «Аполлон» тата «Скайлэб» программисен шайӗнче тунӑ. Аполлон-12 тӗп экипажӗн йышне Бин кӗмен, анчах авиакатастрофӑра вилнӗ Клифтон Уильямса ылмаштарнă . Экипаж командирӗ НАСА ертӳçисем патне шӑпах Бина экипажа кӗртме ыйтса ҫырни вырӑн йышӑннӑ.

1969 ҫулхи чӳкӗн 14-мӗшӗнче Уйӑх ҫине иккӗмӗш экспедици старт илнӗ, Бин уйӑх модулӗн пилочӗ пулнӑ, вӑл чÿк уйăхĕн 19-мӗшӗнче хӑйӗн командирӗ Конрад хыҫҫӑн Ҫӗр спутникĕ çине ура ярса пуснă тӑваттӑмӗш ҫын пулса тӑнӑ. Уйӑх модулӗнчен вӗсем тӑпра тӗслӗхӗсене пуҫтарма, наука аппаратурине вырнаҫтарса ӳкерчӗксене тума икӗ хутчен тухнӑ тата Уйӑх ҫийӗнче 31 сехет те 31 минут ирттернӗ.

Ҫавӑн пекех вӗсем хăсем анса ларнă вырăнтан аякках мар тăракан, виҫӗ ҫул маларах уйăх çине вырнаçтарнă «Сервейер-3» пилотсӑр аппаратăн хӑш-пӗр фрагменчĕсене салатнă, вӗсене Ҫӗр ҫине Уйӑх ҫинче нумай вӑхӑт пурӑннӑ хыҫҫӑн материалсен пахалӑхӗсене тӗпчеме илсе ҫитернӗ; детальсем ҫинче ҫӗр ҫинчи чӗрӗ микроорганизмсене тупса палӑртнӑ, анчах скептиксем вӗсене хирӗҫленӗ, таврӑннӑ хыҫҫӑн кӗртсе хӑварнӑ, ыйтӑвӗ те уҫӑ юлнӑ.

1970 ҫулта ҫак вӗҫевшӗн Бина «Тава тивĕçлĕ ĕçсемшĕн» НАСА медалӗпе чысланӑ.

Иккӗмӗш медале Алан Бин 1973 ҫулта илнӗ. Иккӗмӗш вӗҫевре вӑл «Скайлэб» орбитальнӑй станцине пилотпа иккӗмӗш хут вӗҫекен «Скайлэб-3» экспедици экипажӗн командирӗ пулнӑ. 1973 ҫулхи утӑн 28-мӗшӗнче старт илсен астронавтсем ҫав кунах станципе пӗрлешсе унта 58 талӑк та 15 сехет ирттернӗ, ку ун чухне рекорд пулнӑ. Станцире пулмалли программӑна ӑнӑҫлӑ пурнӑҫланӑ. Бин космоса пӗр мӑшӑрлă тухас ĕçе (2 сехет те 41 минут) хутшӑннӑ.

Алан Бин «ЭПАС» («Союз-Аполлон») программӑпа дублёр пулса хатӗрленнӗ, анчах та вĕçме Стаффордӑн тӗп экипажӗ вӗҫнӗ. Ҫакӑн хыҫҫӑн 1975 ҫулхи юпа уйӑхӗнче ВМС капитанĕн званийӗнче отставкӑна тухнӑ, малашне темиҫе ҫул хушши астронавтсене граждан специалисчӗ пек хатӗрлес енӗпе ӗҫленӗ.

1981 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче хӑйне пӗтӗмпех живопиҫе халаллас тесе НАСА-ран тухса кайнӑ. Картинӑсене ытларах космос темисемпе ҫырнӑ. Космоса юратакан чылай энтузиаст унӑн пултарулӑхне пысӑка хурса хаклать.

Астронавтсен мухтавӗн залне кӗртнӗ.

Авланнӑ пулнӑ, ҫитӗннӗ икӗ ача — ывӑлпа хӗр — пулнӑ.

Вилӗмĕ

2018 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Индианăна кайнӑ чухне сарӑмсӑр чирлесе ӳкнӗ хыҫҫӑн икӗ эрне иртсен Алан Бин Хьюстонри больницӑра вилнӗ^[6]. Арлингтон наци ҫӑвинче пытарнӑ^[7]. Вӑл вилнӗ хыҫҫӑн Уйӑх ҫинче пулса курнӑ тӑватӑ астронавт юлнă^[8].

Хисепӗсем

«Сумлӑ службӑшӑн» медаль (НАСА)
«Сумлӑ службӑшӑн» медаль (НАСА)
«Чаплӑ хӗсметшӗн» медаль (АПШ ҪҪХПИ)
«Чаплӑ хӗсметшӗн» медаль (АПШ ҪҪХПИ)

Ăнлантарусем

^ Бин Алан // Большая советская энциклопедия (выр.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
^ Alan Bean // Internet Speculative Fiction Database (англ.) — 1995.
^ ¹^,²^,³ https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2018/05/27/l-astronaute-americain-alan-bean-est-mort_5305250_3382.html
^ ¹^,²^,³ https://www.telegraph.co.uk/news/2018/05/27/alan-bean-former-apollo-12-astronaut-fourth-person-walk-moon/
^ Apollo moonwalker, artist Alan Bean dies at age 86 in Houston (англ.). KTBC. Пӑхнӑ кун: 18 Пуш уйӑхӗн 2019. Архивланӑ 30 Авӑн уйӑхӗн 2018 ҫул.
^ Beutel, Allard. Alan Bean Family Obituary Statement (акăлч.), NASA (2018-05-26). Тĕрĕсленĕ 26 Ҫу уйӑхӗн 2018.
^ Alan Bean (1932-2018) (англ.). Find A Grave Memorial. Пӑхнӑ кун: 31 Пуш уйӑхӗн 2019. Архивланӑ 31 Пуш уйӑхӗн 2019 ҫул.
^ «Я прожил лучшую из жизней»: умер Алан Бин, Газета.Ru. Тĕрĕсленĕ 27 Ҫу уйӑхӗн 2018.

Каҫӑсем

Astronaut Bio: Alan Bean (англ.). jsc.nasa.gov. Пӑхнӑ кун: 22 Ака уйӑхӗн 2019. оригиналтан архивланӑ 20 Нарӑс уйӑхӗн 2017 ҫул.
Бин экипажӗ тунӑ Skylab сӑнӳкерчӗкӗсем
Alan L. Bean Oral History (англ.). historycollection.jsc.nasa.gov. Пӑхнӑ кун: 22 Ака уйӑхӗн 2019.
Alan Bean Online Gallery — Алан Бин ÿкернĕ автор галереи

[_fbf641e0f9d0dded-1] Бин Алан // Большая советская энциклопедия (выр.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_999520153db89b2e-2] Alan Bean // Internet Speculative Fiction Database (англ.) — 1995.

[_6b1d7e31c13d4893-3] ¹^,²^,³ https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2018/05/27/l-astronaute-americain-alan-bean-est-mort_5305250_3382.html

[_10724d9b16fc4c63-4] ¹^,²^,³ https://www.telegraph.co.uk/news/2018/05/27/alan-bean-former-apollo-12-astronaut-fourth-person-walk-moon/

[5] Apollo moonwalker, artist Alan Bean dies at age 86 in Houston (англ.). KTBC. Пӑхнӑ кун: 18 Пуш уйӑхӗн 2019. Архивланӑ 30 Авӑн уйӑхӗн 2018 ҫул.

[6] Beutel, Allard. Alan Bean Family Obituary Statement (акăлч.), NASA (2018-05-26). Тĕрĕсленĕ 26 Ҫу уйӑхӗн 2018.

[7] Alan Bean (1932-2018) (англ.). Find A Grave Memorial. Пӑхнӑ кун: 31 Пуш уйӑхӗн 2019. Архивланӑ 31 Пуш уйӑхӗн 2019 ҫул.

[8] «Я прожил лучшую из жизней»: умер Алан Бин, Газета.Ru. Тĕрĕсленĕ 27 Ҫу уйӑхӗн 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]