Висмут

**Элементсен периодла тытăмĕ**
H																	He
Li	Be											B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg											Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca	Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr	Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	*	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	**	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og

	*	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu
	**	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr

Ви́смут / Bismuthum (Bi)
Атом номерĕ	83Ӳкерчĕк:DSC00192.JPG
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Тимĕр тĕслĕ хытă катаăлакан металл
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	208,98037 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	170 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	702,9 (7,29) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Xe] 4f¹⁴ 5d¹⁰ 6s² 6p³
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	146 пм
Ион радиусĕ	(+5e) 74 (+3e) 96 пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	2,02
Электрод потенциалĕ	Bi←Bi³⁺ 0,23 В
Оксидлав капашĕсем	5, 3
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	9,747 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	26,0^[1] Дж/(K ·моль)
Ăшăяраслăх	7,9 Вт/(м ·K)
Шăрану температури	544,5 K
Шăраннин пайлавла ăшши	11,00 кДж/моль
Вĕрев температури	1883 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	172,0 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	21,3 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	ромбоэдăрла
Решетке периочĕ	4,750 Å
c/a танлашăнни	n/a
Дебай температури	120,00 K

Bi	83
208,98038
[Xe]4f¹⁴5d¹⁰6s²6p³
Висмут

Ӳкерчĕк:DSC00192.JPG

Металлă висмутăн лаптакĕ.

Висмут хытă патрак металл, хурçă евĕр, шупка хĕрлĕ тĕслĕ.

Тĕпчесе уçнин историйĕ

Ятне хуни

Латин Bismuthum е bisemutum сăмахесенчен, тата нимĕç weisse Masse, (шурă япала) сăмахĕсенчен тухать пулас.

Çутçанталăкра тупăнни

Тупăшлани

Висмут сульфитне тимĕрпе хутăш шăратса тупаççĕ: Bi₂S₃ + 3Fe = 2Bi + 3FeS, е çак умлă-хыçлă ĕç-пулăмĕсене тытса пырса: Bi₂S₃ + 5O₂ = Bi₂O₄ + 3SO₂↑; Bi₂O₄ + 4C = 2Bi + 4CO↑.

Синтĕсленĕ висмутăн кристаллĕ. Асам тĕспе йӳçĕклĕхĕн çинçе сийне пула ялкăшать.

Физикăпа хими пахалăхĕсем

Хакĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Висмут (99 % тап-таси) 2006 çулта вăтамран 15 долл/кг.

Усă курни

Металлурги[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Термоэлектрикăллă материалĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӳкерчĕк:DSC00199.JPG

Висмут телуричĕн монокристалĕ

Пигменчĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пигмент шутне висмут ванадачĕ кĕрет.

Косметика[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чĕрнесене сăрламалли лак (йăлтăрка хытă сăрă), тута сăрри (помада), ĕмĕлкесене тата ыттисене те тумалли ĕçре, оксохлоричĕпе йăлтăрка тумалли чух усă кураççĕ.

Биологири вырăнĕ

Изотопĕсем

Çутçанталăкри висмучĕн пĕр изотоп ²⁰⁹Bi, вăл çутçанталăкри тăнăç изотопĕсенчен чи йывăрри шутланать. 2003 çулта эксперимент ирттерсе, вăл альфа-радиохастар пулнине (çурма аркану тапхăрĕ 1,9±0,2×10¹⁹ çул) курнă. ²⁰⁹Bi пуçсăр, тепĕр 19 изотоп пури паллă. Вĕсем пурте радиоактивлă тата кĕске пурăнуллă: çурма аркану тапхăрĕ темиçе талăкран иртмест. Висмутăн 13 изотопĕ: 197 — 208 йывăрăш хисеплисене тата чи йывăррине ²¹⁵Bi искусствăллă меслетпе туса çитернĕ, ыттисем — ²¹⁰Bi, ²¹¹Bi, ²¹²Bi, ²¹³Bi тата ²¹⁴Bi — çутçанталăкра уран, тори, актини тата нептуни элемент тĕшшисен радиоактивлă арканăвĕн йĕрĕпе пулаççĕ.

Асăрхатарусем

^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.). Химическая энциклопедия: в 5 т. — Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. — С. 379-380. — 623 с. — 100 000 экз.

Каçăсем

[ХЭ-1] Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.). Химическая энциклопедия: в 5 т. — Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. — С. 379-380. — 623 с. — 100 000 экз.

[1]