Пӗтӗм тӗнчери тигр кунӗ
| Уяв | |
| Пӗтӗм тӗнчери тигр кунӗ | |
 Тигра сӑнланӑ почта марки (Раҫҫей, 1993) | |
| Тӗсӗ | Тӗнче шайӗнчи |
|---|---|
| Официаллӑ | International Tiger Day |
| Ҫирӗплетнӗ | 2010 ҫул |
| Палӑртаҫҫӗ | кашни ҫул |
| Кун | утӑ, 29 |
Пӗтӗм тӗнчери тигр кунӗ («Тигр саммичӗ») йӗркеленӗ уяв. Ҫулсерен утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче паллӑ тӑваҫҫӗ[1].
Пӗтӗм тӗнчери тигр кунне тӗрлӗ ҫӗршыв шайӗнче ирттернин тӗп тӗллевӗсенчен пӗри — тигрсем ҫухалма пултарни пирки тата вӗсене хӳтӗлемелли майсем ҫинчен халӑх патне ҫитересси[1].
Тигра упраса хӑварассине тӗнче шайӗнче сыхлаҫҫӗ, ӑна МСОП Хӗрлӗ кӗнекине (СИТЕС 1-мӗш хушӑм) кӗртнӗ[2]. 1947 ҫултанпа тигрсем ҫине сунара ҫӳреме чарнӑ. 1955 ҫулта тигр ҫурисене тытассине чарнӑ, кайран вара ку тӗлӗшпе хытӑрах чарусем кӗртнӗ[2].
Тӗрлӗ ҫӗршывсенче
Уява тӗрлӗ ҫӗрте тӗрлӗрен палӑртаҫҫӗ: тӗслӗхрен, тӗнчипе хӑш-пӗр зоопаркра ҫак тискер кайӑксене ку кунта питӗ тутлӑ апатпа хӑналаҫҫӗ тата вӗсене тӗрлӗ парне лекет[3]. Тӗнче шайӗнчи Global Tiger Initiative организаци Пӗтӗм тӗнчери тигр кунӗ ячӗпе тигрсен йышне сыхласа хӑварас тӗллевпе 350 миллиона яхӑн доллар пухма пуҫланӑ, вӗсем каланӑ тӑрӑх 2022 ҫул тӗлне тискер кушаксен йышӗ ҫухалма мар, икӗ хут ӳсме те пултарӗ[4].
Раҫҫейре
.jpg)
Раҫҫейре авӑн уйӑхӗн тӑваттӑмӗш вырсарникунӗнче ҫавӑн пекех тепӗр уява, 2000 ҫулта йӗркеленӗ Инҫет Тухӑҫри тигр кунне уявлаҫҫӗ. Ҫакӑн пек куна палӑртма пуҫлас шухӑша 1995 ҫултах Владимир Тройнин ҫыравҫӑ-сунар тӗпчевҫи сӗннӗ пулнӑ, каярах вӑл пилӗк ҫул хушши шкулсемпе вулавӑшсенче ҫут ҫанталӑкпа киленмелли уроксем, ачасем валли экологи экскурсийӗсем тата вулав формипе «Тигр кунне» ирттернӗПӗтӗм тӗнчери тискер ҫутҫанталӑк фончӗн Амур филиал ӗҫтешӗсене хула тӑрӑх йӑрӑмлӑ тискер чӗрчуна пулӑшма чӗнсе калакан лозунглӑ тигр тумӗпе хула тӑрӑх утса тухма сӗннӗ. Ку ӗҫе вӗсем пурнӑҫланӑ: юпан 14-мӗшӗнче 200 ҫынран тӑракан ушкӑн Владивосток хулин тӗп тӳремӗпе утса иртнӗ[7][8]. 2001 ҫулта Владивосток хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ постановлени кӑларса «Тигр кунне» ҫулсерен ирттерекен официаллӑ хула уявӗн статусӗпе тивӗҫтернӗ[9]. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх хулара уяв карнавал евӗр пуҫланать, уявлани программинче ҫавӑн пекех конкурссемпе ӑмӑртусем те пур[9]. Ун хыҫҫӑнхи ҫулсенче «Тигр кунне» Тинӗсҫум крайӗнчи ытти ял-хулара та уявлама тытӑннӑ[10], 2008 ҫултанпа вара вӑл официаллӑ майпа ку тӑрӑхӑн уявӗ пулса тӑнӑ[11]. 2010 ҫулта уява Тинӗсҫум тӑрӑхӗпе юнашар вырнаҫнӑ КХР территорийӗсенче те уявлама тытӑннӑ[12].
Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин «Инҫет Хӗвелтухӑҫри тигр кунӗ» уява ҫӗршывӑн чи илемлӗ экологи уявӗ тесе хакланӑ. Путин каланӑ тӑрӑх, уяв «ҫак илемлӗ ҫӑткӑн чӗрчун шӑпишӗн пӑшӑрхантаракансене, тискер ҫутҫанталӑка кӑмӑллакансене, ӑна хӳтӗлесе хӑйсем валли те, пулас ӑрусем валли те сывлӑхлӑ тавралӑх йӗркелесе тискер ҫутҫанталӑкпа килӗштерсе пурӑнма тӑрӑшакансене пурне те» пӗрлештерет[13].
Ӑнлантарусем
- ^ 1 тата 2 29 июля отмечается Международный день тигра (выр.). ИТАР-ТАСС (2014-07-29). Тĕрĕсленĕ 28 Авӑн уйӑхӗн 2014.
- ^ 1 тата 2 Тихонов А. Красная книга России.Животные и растения. — РОСМЭН, 2002. — С. 414. — 10 000 экз. — ISBN 5-353-00500-7.
- ^ В зоопарке «Лимпопо» полосатых хищников поздравили с Днем тигра (выр.). Аргументы и факты (2014-07-29). Тĕрĕсленĕ 28 Авӑн уйӑхӗн 2014.
- Российская газета (2013-07-29). Тĕрĕсленĕ 28 Авӑн уйӑхӗн 2014.
- ^ «Tiger day festival 2016 in Vladivostok, Russia».
- ^ Экологический праздник. Кто придумал празднование Дня тигра.
- ^ «День Тигра — 2017».
- ^ «День тигра во Владивостоке».
- ^ РИА Новости (2013-09-28). Тĕрĕсленĕ 28 Авӑн уйӑхӗн 2014.
- ^ «День Тигра» шагает по Приморью.
- ^ «Сергей Березнюк: В День тигра приморцев ждет масса сюрпризов».
- ^ В приграничном Китае отпраздновали День тигра( ӗҫлемен каҫӑ)
- РИА Новости (2013-09-28). Тĕрĕсленĕ 28 Авӑн уйӑхӗн 2014.
Каҫӑсем
- «Феникс» фончӗн сайтӗнче «Тигрсен кунне» халалланӑ страница