Ҫӗртме, 25
| Çу — Çĕртме — Утă | ||||||
| Тн | Ыт | Юн | Кç | Эр | Шм | Вр |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | |||||
| Эрнен кун ячĕсене 2009 çул валли кăтартнă | ||||||
Уявсем
- Славянсен туслăх, пĕрлĕлĕх кунĕ.
Раҫҫей Федерацийӗ — Статистика ӗҫченӗн кунӗ.- Ҫуйӑнӑн наци кунӗ.
- Вĕриçĕлен фестивалĕ.
- Никама пӑхӑнманлӑх кун.
Филиппин — Йывӑҫ лартмалли кун.- Патшалӑхлӑх кунӗ.
Хорвати — Никама пăхăнманлăх кун.
Пулса иртнĕ
- 1178 — Пилĕк кентербери монахĕсем уйăх çинче хăватлă сирпенӳ курнă. Çакă уйăх метеорпа çапăнни пулнă теççĕ, ун хыççăн уйăх çинче Джордано Бруно кратерĕ пулса юлнă.
- Евгений IV (Eugenius PP. IV) рим папине еретик тесе айăпланă та ăна папа шутĕнчен кăларнă.
- 1498 — Китайра шăл тасатмалли щетка шутласа кăларнă.
- 1503 — Христофор Колумб (Christoforo Colombo) карапĕ Ямайка утравĕ патĕнче шыва путнă.
- 1580 — лютерансен «Килĕшӳ кĕнекине» çут тĕнчене тухнă.
- Джон Уинтроп (John Winthrop) апатланнă чухне АПШ-ра пĕрремĕш хут вилкăпа усă курнă.
- 1762 — Раççей императорĕ Пётр III православипе лютеран чиркĕвĕсене пӗр шая тӑратнӑ.
- Антуан Лоран Лавуазье (Antoine Laurent de Lavoisier) Париж тĕпчев академин пухăвĕнче шыв — водородпа кислород çыхăнăвĕ тесе пĕлтернĕ, тепĕр икĕ çултан çар инженерĕпе Жан Меньепе (Jean Baptiste Marie Charles Meusnier de la Place) çак икĕ элементсенчен синтез урлă шыв туса илнĕ.
- 1788 — АПШ-н Вирджин штачĕ АПШн вуннăмĕш штачĕ пулса тăрать.
- 1794 — Францире революци пирки Екатерина II Раççĕйре франци япалисене сутма чартарнă.
- Жорж Кадудале (Georges Cadoudal), шуансен çулпуçне суд туса вĕлернĕ.
- Байкал-лешъенче ылтăн тупма тытăннă.
- 1857 — франци сăвăçĕн Шарль Бодлерăн (Charles-Pierre Baudelaire) «Цветы зла» сăвă пуххи пичетленсе тухнă.
- Британи Колумбин (Канада) пĕрремĕш хаçачĕ — «Виктория газетт» пичетленсе тухнă.
- 1863 — Сегун Токугава Японирен пĕтĕм ют çĕр çыннисене хăваласа яма хушнă.
- 1872 — Германире иезуитсен Орденăн ĕçне чарса лартнă.
- 1878 — Берлин конгресĕ пуçланнă; Черногорин, Сербин тата Румынин никамапăхăнманлăхне çирĕплетнĕ.
- 1883 — Раççейре чиркӳ прихочĕсен реформи пуçланнă.
- 1907 —Тифлисра Иосиф Джугашвили ертсе пынипе вăрă-хурахсем инкассаторсен каретине çаратнă.
- 1919 — Германире йӑлт металлран пуҫтарнă «Юнкерс» J13 пассажир самолечĕ пĕрремĕш вӗҫеве тухнă.
- Тихон тĕрмерен тухать — уншăн вăл совет влаçне пăхăнать, контрреволюци ĕçесене сивлет, влаçсемпе килешӳ тума сĕнет.
- Петропавловск собор куранчĕсем кун çурринче пĕремĕш хут «Интернационал» гимне вылянă.
- 1932 — СССР-та пĕрремĕш хут (тĕрĕслев шучĕпе) китсене тытакан «Алеут» карапĕ тинĕсе тухнă.
- 1935 — СССР-та политссыльнăсен тата политкатăржансен Ушуăнне салатса янă.
- 1935 — Парижра Тĕнчери çыравçăсен культурăна хӳтĕлес конгресĕ Тĕнчери çыравçăсен ассоциацине йĕркелесе хунă.
- Тĕнчери футбол федерацине кĕрет.
- Корей вăрçи пуçланнă.
- 1953 — Берия политбюро ТК ларăвĕнче аресленĕ.
- 1966 — «Космос-122» пĕрремĕш совет метеоспутникне космоса хӑпартнӑ.
- «Машина времени» йĕркеленнĕ.
- 1971 — Аслă Британин çутĕç министрĕ Маргарет Тэтчер (Margaret Hilda Thatcher, Baroness Thatcher of Kesteven) хушнипе пуçламăш класс шкул ачисене тӳлевсĕр сĕт пама чарнă.
- Самора Машел (Samora Moises Machel) президент пулса тăрать.
- Ричи Блэкмор (Ritchie Blackmore) официаллă «Deep Purple» ушкăнĕнчен тухса кайнине пĕлтернĕ.
- 1987 — ТК Пленумĕнче СССР-та экономика реформисене пуçламалла тенĕ.
- 1989 — СССР Çурçĕр флотĕнчи «Комсомолец» К-131 атомоход-шывайкиммин атом реакторне сивĕтсе тăракан системи шăтăкланать.
- Югославирен пăхăнманлăхне пĕлтернĕ.
- 1992 — Украина автокефаллă чиркĕвĕ Киев патриархачĕн православи чиркĕвĕпе пĕрлешĕннĕ.
- валютине лита ĕçе кĕртнĕ.
- 1998 — Официаллă «Windows 98» операци системи тухнă.
Çуралнă
- Франческо Арайя (Francesco Domenico Araia), итали кĕвĕçĕ, дирижер, неаполь опера шкулĕн юхăмĕпе ĕçленĕ.
- Тихомиров Владимир Андреевич, микробиолог, вырăс фармакогностсен шкулне никĕс хураканĕ.
- Садовская Ольга Осиповна, актриса.
- Антонио Гауди (Antonio Plácido Guillermo Gaudí y Cornet)
- Вальтер Нернст (Walther Hermann Nernst), нимĕç тĕпчевçи, физ-химие никĕслекенĕ, Нобель преми лауреачĕ (хими), 1921.
- Жак де Баронселли (Jacques de Baroncelli-Javon), франци режиссёрĕ.
- Даниэль-Анри Канвейлер (Daniel Henry Kahnweiler), франци кĕнеке кăлараканĕ, Пабло Пикассо (Pablo Picasso) ĕçĕсене пичетлекенĕ.
- Джордж Эббот (George Abbott), америка çыравç , сценарист, режиссёр тата продюсер.
- Бэзил Рэдфорд (Basil Radford), акăлчан артисчĕ.
- Сёмушкин Тихон Захарович, çыравçă.
- 1903 — Джордж Оруэлл (чăн ячĕ Эрик Артур Блэр) (George Orwell — Eric Arthur Blair), акăлчан çыравçи, публицист, «1984» роман çыраканĕ.
- Тарковский Арсений Александрович, сăвăçă.
- Йоханнес Йенсен (Johannes Hans Daniel Jensen), нимĕç физикĕ, Нобель преми лауреачĕ, 1963.
- Уильям Хоуард Стайн (William Howard Stein), америка тĕпчевçи, биохимик. Нобель преми лауреачĕ Стэнфорд Мурпа (Stanford Moore), Кристиан Анфинсенпа (Christian Boehmer Anfinsen) пĕрле.
- Корчагин Мстислав Васильевич, режиссёр.
- Ватрослав Мимица (Vatroslav Mimica), югослави режиссёрĕ.
- Сидней Люмет (Sidney Lumet), америка кинорежиссёрĕ. «Двенадцать разгневанных мужчин», «Из породы беглецов», «Орфей спускается в ад», «Вид с моста», «Долгое путешествие в ночь», «Чайка», мюзикл «Волшебник» («Волшебник Изумрудного города» юмахăн паянкунхи версийĕ) кинофильмсене лартаканĕ.
- Ингеборг Бахман (Ingeborg Bachmann), австри çыравçи, лирикăллă сăвăçă.
- Мишель Бро (Michel Brault), канада операторĕ, режиссёр.
- 1928 — Абрикосов Алексей Алексеевич, физик-теоретик, академик (1987), Нобель преми 2003 лауреачĕ.
- Жорж Слюйзер (George Sluizer), голланди тата америка продюсерĕ, режиссёрĕ.
- Филозов Альберт Леонидович, cовет вырăс кино артисчĕ.
- 1937 — Болот Бейшеналиев, киргизи артисчĕ.
- Йонас Томашявичюс (Jonas Tomaševičius), литва операторĕ.
- Предраг Голубович (Predrag Golubovic), югослави режиссёрĕ.
- Дуилио дель Прете (Duilio del Prete), итали актёрĕ.
- Дени Аркан (Georges-Henri Denys Arcand), канада режиссёрĕ.
- Алиев Шамиль Гимбатович, тинĕс çар карапĕсем валли хĕçпăшал шутласа тăваканĕ, конструктор.
- 1943 — Толоконников Владимир Алексеевич, «Собачье сердце» фильм).
- Карли Саймон (Carly Elisabeth Simon), америка юрăçĕ.
- Иэн Макдональд (Ian McDonald), акăлчан рок-музыканчĕ (клавишлисем, саксофон, флейта), «King Crimson» тата «Foreigner» ушкăнсенче вылянă.
- Тим Финн (Brian Timothy "Tim" Finn), австрали рок-музыканчĕ («Split Enz», «Crowded House», соло).
- Дэвид Пейч (David Paich), америка рок-музыканчĕ, кĕвĕçĕ («Toto»).
- 1963 — Маркелов Леонид Игорьевич, Мари Эл президенчĕ.
- Джордж Майкл (чăн ячĕ Георгиос Панайоту) (George Michael — Georgios Kyriakos Panayiotou — Γιώργος-Κυριάκος Παναγιώτου), акăлчан поп-юрăçĕ, грексенчен тухнă, кĕвĕçĕ, «Wham!» дуэтра юрлама тытăннă.
- Эмма Суарес (Emma Suárez Bodelón), испани артистки.
- Крамник Владимир Борисович, шахматист, 14-мĕш тĕнче чемпионĕ ПША версипе.
- Манавгат хулинче сирпĕнӳ пулнă. 4 çын вилнĕ, темиçе теçетке çын аманнă.
Вилнĕ
- Телеман Георг Филипп, нимĕç кĕвĕçи, капельмейстер, музыка ĕçченĕ.
- Якоб Штелин (Jakob von Stählin), вырăс ӳнерлĕхĕн пĕрремĕш историкĕ, фейерверксен театăрне йĕркелекенĕ.
- Эрнст Теодор Вильгельм Амадей Гофман, нимĕç çыравçи, кĕвĕçĕ, ӳнерçĕ.
- Жан Шарль Леонар Симонд де Сисмонди (Jean-Charles-Leonard Simonde de Sismondi), швейцари историкĕ, экономист.
- 1916 — Томас Эйкинс (Thomas Eakins), америка ӳнерçи.
- Анна Бригадере (Anna Brigadere), латыш çыравçи.
- 1938 — Трубецкой Николай Сергеевич, кнеç, чĕлхеçĕ, философ, филолог тата культуролог, Вена Тĕпчев Академин членĕ.
- Вальтер Бааде, нимĕç астрономĕ.
- Джон Бойд-Орр (John Boyd-Orr, 1. Baron of Brechin Mears), акăлчан тĕпчевçи, биолог, ООН Апат-çимĕç комисси пуçлăхĕ, Нобель преми лауреачĕ ( мир - лăпкăлăх), 1949.
- Гюнтер Симон (Günter Simon), нимĕç театр тата кино артисчĕ.
- Мишель Поль Фуко (Michel Foucault), франци философĕ, культура историкĕ.
- Эрнест Уолтон (Ernest Thomas Sinton Walton), ирланди ядерлă физикĕ, (Кокрофт — Уолтон хăвартлаканне(ускоритель) тăваканĕ, 1932), Нобель преми лауреачĕ, 1951.
- Жак Ив Кусто (Jacques-Yves Cousteau), франци океанографĕ, акваланга шутласа тăваканĕ.
- 1999 — Моргунов Евгений Александрович, киноактёр.
- Барбара Диттус (Barbara Dittus), нимĕç актриси.
 |
Ку — ҫырса пӗтермен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе е хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |