Алакĕр Ваçлейĕ

Алакĕр Ваçлейĕ
Ҫуралнӑ	1906 çулхи кӑрлач, 5
Ҫуралнӑ вырӑн	Тосинкасси ялĕ, Шупашкар уесӗ, Хусан кĕперни (халĕ Чăваш Ен Шупашкар районӗ)
Вилнӗ	1988, кӑрлач, 17
Вилнӗ вырӑн	Шупашкар, Чăваш Ен.
Гражданлӑх (подданство)	СССР
Пӗлӳ илни	Московский государственный лингвистический университет[d]
Мӗн енӗпе ӗҫленӗ	чăваш прозăçи, драматургĕ, тăлмачĕ, тишкерӳçи
Пултарулӑх ҫулӗсем	1926 — 1961
Хайлавсен чӗлхи	чăваш
Наградӑсем	Чăваш АССР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ

Алакĕр Ваçлейĕ (вырăсла — Алагер Василий Осипович, паспортра — Осипов), (1906 çулхи кăрлачăн 5-мĕшĕ Шупашкар уесӗн (халĕ Чăваш Енĕн Шупашкар районӗ) Тосинкасси ялĕ — 1988 çулхи кăрлачăн 17-мĕшĕ, Шупашкар) — чăваш прозăçĕ, драматургĕ, тăлмачĕ, тишкерӳçи. Горький ячĕллĕ литература институтне вĕренсе пĕтернĕ.

Хушамачĕ

Ун вăхăчĕпе евĕрлĕ ашшĕн ятне хушаматра усă курнă, çавăнпа ун паспортра Осипов. Чăваш хушамачĕ Алакĕр, 1930 çулта «Пулас çĕнĕ ял» (Пулас çĕнĕ йал) Алакĕр Вăçлейĕ курма пулать. 1948 çулти «Икĕ юлташ» кĕнекинче В.О. Алагер тăрать. 2011 çулта пĕр чăвашла хыпарта унăн хушаматне Алакĕр çыраççĕ. 2012 çулта Чăваш чĕлхи комиссийĕ те Алакĕр хушаматне мĕнле çырнине çирĕплетет

СССР ÇП пайташĕ (1949 ç.), Чăваш АССР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ (1981 ç.).

Пурнăçĕ

1906 çулхи кăрлачăн 5-мĕшĕнче Шупашкар уесӗн (халĕ Чăваш Енĕн Шупашкар районӗ) Тосинкасси ялĕнче çуралнă. Ялти чиркӳ прихучĕн шкулĕнче, Çĕрпӳри икĕ класлă шкулта вĕреннĕ.

«Сунтал» тата «Ялав» журналĕсенче ĕçленĕ. «Тăван Атăл» журналăн редакторĕ пулнă.

Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшăннă. Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин 2 степеньлĕ орденĕпе медальсене тивĕçлĕ пулнă.

1988 çулхи кăрлачăн 17-мĕшĕ, Шупашкарта вилнĕ.

Çемйи

Арăмĕ — Ефремова Екатерина Иосифовна, РСФСР тава тивĕçлĕ ӳкерçи, Чăваш АССР халăх ӳкерçи.

Пултарулăх ĕçĕсем

Ӳкерчĕк:Pulas sene jal.jpg

Пулас çĕнĕ ял. 1930 çул. Кĕнеке хуплашки.

Ӳкерчĕк:Ike jultash.jpg

Икĕ юлташ. Алакĕр Ваçлейĕ. 1948 çул. Кĕнеке хуплашки

Ӳкерчĕк:Alaker-2.jpg

Алакĕр Ваçлейĕ

Унăн пичĕтленсе тухнă кĕнекисем:

• «Пулас çĕнĕ ял» (1930);
• «Паттăр Çапук» (1931);
• Кахал (1934);
• Икĕ юлташ (1948);
• «Çул юппинче» (1961);
• «Тăван литература пирки» (1963);

Çавăн пекех чăваш чĕлхи çине М. Горький, А. Чехов, М. Шолохов, К. Тренев, А. Серафимович, Н. Гоголь авторсен ĕçĕсене куçарнă.

Куçарнисем

Алакĕрĕн ĕçĕн чи пысăк пайĕ куçару пулнă

• «В степи», «Прекрасная Франция», «Колюша» А. Горький
• «Вишневый сад» А. Чехов
• «После бала», «Севастопольские рассказы» Л. Толстой
• «Сорочинская ярмарка», «Ночь перед рождеством», «Страшная месть», «Шинель» Н. Гоголя
• «Пиковая дама» А. Пушкина
• «Безработные» Э. Золя,
• А. Серафимович калавĕсем,
• «Любовь Яровая» К. Тренева,
• «Красный галстук» С. Михалкова,
• «Поднятая целина» роман сыпăкĕсем, М. Шолохов
• «Молодая гвардия» роман, А. Фадеев

Вуламалли

1. Агаков, Л. Пирĕн тус Алакĕр / Л. Агаков // Ялав. – 1976. – № 1. – С. 13-14.
2. Василий Алагер // Тăван Атăл. – 1976. – С. 75-76.
3. Дедушкин, Н. Пурнăç илемĕ – пархатарлă ĕçре / Н. Дедушкин // Тăван Атăл. – 1981. – № 1. – С. 77-79.
4. Eфимов, Г. Аса илӳсем / Г. Eфимов // Тăван Атăл. – 2003. – № 3. – С. 46-48.
5. Константинов, В. Трак тăрăхĕнче вăй илнĕ çыравçă / В. Константинов // Ялав. – 1996. – № 1. – С. 119-120.
6. Малов, А. Пурнăçпа çума-çумăн / А. Малов // Тăван Атăл. – 1986. – № 1. – С. 65.
7. Михайлова, Г. Чăваш çыравçисемпе журналисчĕсем – фронтра / Г. Михайлова // Хыпар. – 2011. – 22 нарăс. – С. 4.
8. Романова, Ю. Иксĕлми вăй-халпа / Ю. Романова // Ялав. – 1986. – № 1. – С. 24.
9. Тихонов, П. Сăпайлă çыравçă / П. Тихонов // Хыпар. – 1996. – 5 кăрлач.
10. Уткин, Г. Манас марччĕ те, манатпăр пулĕ çав... : [аса илӳ] / Г. Уткин // Хыпар. – 2006. – 2 пуш. – С. 3.
11. Якимова, Л. Кĕнекисем архивра çеç / Л. Якимова // Çамрăксен хаçачĕ. – 2006. – 3 нарăс (№ 4). – С. 10.
12. Агаков, Л. Наш друг Алагер / Л. Агаков // Совет. Чувашия. – 1975. – 5 мая.
13. Афанасьев, П. Алагер (Осипов) Василий Осипович // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 19-18.
14. Драматургия послевоенных лет (1945–1953) // Проблема конфликта в чувашской драматургии. – Чебоксары, 1966. – С. 53-71.
15. Драматургия предвоенного десятилетия (1930–1940) // Проблема конфликта в чувашской драматургии. – Чебоксары, 1966. – С. 26-43.
16. Метин П. Н. Алагер (Осипов) Василий Осипович / П. Н. Метин // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 53.
17. Осипов Василий Осипович (Алагер) // Энциклопедия чувашской журналистики и печати. – Чебоксары, 2014. – С. 309.
18. Ялгир, П. Алагер (Осипов) Василий Осипович // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 8-9.

Ӑнлантарусем

Каçăсем

• «За Родину» 2006 çулхи выставки (вырăсла), Алакер çинчен каласа парать 2021 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче архивланӑ.
• Литературная карта Чувашии( ӗҫлемен каҫӑ)
• Çулталăк кĕнеки 2017 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ.