Сарăту

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Сарăту
выр. Саратов
Saratov Montage (2016).png
Хула гербĕ
Coat of Arms of Saratov.svg
Патшалăх: Раççей
Регион: Сарăту облаçĕ
Никĕсленĕ: 1590 çулта
Хула, çултан:
Халăх йышĕ, пин çын: 841 902 (2019)
Хула лаптăкĕ: 394 км2
Геогр. анлăхĕ: 51,5406° с. ш
Геогр. вăрăмлăхĕ: 46,0086° в. д.

Сарăту (Волгоград шывуправĕн сылтăм çыранĕнче, Волгоградпа Самартан пĕр тан хушăра, вырнаçнă.

Пуçлăхĕ

Михаил Исаев

Кун-çулĕ

Сыхлав турулĕ пек 1590 çулта никĕсленĕ. XVIII ĕмĕрĕн иккĕмĕш пайĕнче пулăпа тăвар куçаракан вырăнĕ, сутă-илӳ тĕпĕ, XIX ĕмĕртенпе — тырă сутă-илӳ тĕпĕ шутланнă. 1780 çултанпа кĕперне хули. XX ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче — Атăлçин пысăк тата паха хули. Университета 1909 çулта уçнă.

1930-мĕш çулсенчи индустриализаци тапхăрĕнче пысăк машинăтăвакан, вăрçа хыççăн — хӳтĕлев профиллĕ прибортăвакан тата радиоэлектронлă заводсене ĕçе янă. Хула паллă ăслăлăх тата ĕçтăвакан тĕп пулса тăрать.

Тăванлă хуласем

Сарăтун тăванлă хулисем:

Халăх

Хулара пĕрмай пурăнакан халăх 01.01.2008 тĕлне — 836,1 пин çын. агломераци туса хурать (2007).

Сарăту халăх йышĕ, çул тăрăх (пин)
Год 1700 1739 1780 1811 1847 1860 1870
Кол-во 2 7 14 27 52,3 70 86
1880 1890 1897 1906 1916 1926 1939
114,9 120 137,1 196,7 231,8 215,3 375,8
1959 1970 1981 1992 2002 2007 2008
579 757 864 909,3 873 841,4 836,1
Хăш халăхне палăртнисем Миçе çын Процент
Вырăс 745 371 91,6 %
Тутар 14 778 1,8 %
Украин 10 475 1,3 %
Эрмен 8 892 1,1 %
*****
Еврей 1 812 0,2 %
Чăваш 1 730 0,2 %
Рельеф

Хула районĕсем

  • Атăл районĕ
  • Завод районĕ
  • Киров районĕ
  • Ленин районĕ
  • Октябрь районĕ
  • Фрунзе районĕ

Социаллă сфера

Сывлăха упрасси

Çутĕç тата ăслăх

Аслă пĕлӳ керменĕсем

  • Сарăту патшалăх университечĕ
  • Сарăту патшалăх аграри университечĕ
  • Саратовский государственный медицинский университечĕ
  • Сарăту патшалăх техника университечĕ
  • Сарăту патшалăх социаллă экономика университет
  • Сарăту патшалăх Собинов ячĕллĕ консерватори (çавăн пекех пăхăр Сарăту патшалăх Собинов ячĕллĕ консерваторийĕн театр факультечĕ)
  • Сарăту патшалăх правă академийĕ
  • Атăлçи патшалăх хĕсмечĕн академийĕ
  • Раççей ШӖМ Сарăту юридици институчĕ

Вăтам пĕлӳ шкулсем

  • Сарăту ӳнер Боголюбов ячĕллĕ училищи

Гимназисемпе лицейсем

  • Вырăс класика гимназийĕ
  • Тухăç Европа лицейĕ
  • 1-мĕш №-лĕ гимнази
  • 2-мĕш №-лĕ гимнази
  • 3-мĕш №-лĕ гимнази
  • 4-мĕш №-лĕ гимнази
  • 5-мĕш №-лĕ гимнази
  • 7-мĕш №-лĕ гимнази
  • 87-мĕш №-лĕ гимнази
  • Гуманитари ăслăлăх лицейĕ
  • Гуманитари экономика лицейĕ
  • Лицей №2 г. Саратов
  • А. С. Пушкин ячĕллĕ 3-мĕш №-лĕ лицей
  • Лицей № 4
  • Лицей № 15
  • Лицей № 37
  • Лицей № 62
  • Лицей № 36
  • Лицей математики и информатики
  • Лицей прикладных наук
  • 1-мĕш №-лĕ физика-техника лицейĕ
  • СПТУ çумĕнчи лицей-интернат
  • Гуманитари экономика лицейĕ
  • Сарăту патшалăх социаллă экономика университечĕ çумĕнчи лицей
  • Медицина биологи лицейĕ
  • Прогимнази «Кристаллик»

Вулавăшсем

Этеплĕх

Музейсем

Радищев музей пухăвĕнчи керамика
Çĕнтерӳ паркĕ

Цирк

Сарăту циркĕ

Спорт

Клубсем

  • Баскетбол клубĕ «Автодор»
  • Хоккей клубĕ «Кристалл»
  • Футбол клубĕ «Сокол-Саратов»
  • Хĕр баскетбол клубĕ «Виктория»
  • Футбол клубĕ «Салют»
  • Мини-футбол клубĕ «Саратов»
  • Пӳске хоккей клубĕ «Универсал»
  • Волейбол клубĕ «Энергетик»

МХХ

Инçекурав

Пичет кăларăмĕсем

Паллă вырăнсем

Липки паркĕ çинчен курăну.

Çавăн пекех пăхăр

  • Сарăту (метеорит)
  • Сарăтупа Энгельса пĕрлештересси

Каçăсем


Сарăту облаçĕн хулисем
Административлă тĕпĕ: Сарăту |

Аркадак | Аткарск | Балаково | Балашов | Вольск | Ершов | Калининск | Красноармейск | Красный Кут | Маркс | Новоузенск | Петровск | Пугачёв | Ртищево | Хвалынск | Шăхан | Энгельс|