Братислава
Братислава (словак. Bratislava (1919 ç. — Прешпорок е Пре́шпорек, Prešporok, Prešporek, ним. Pressburg, Пре́сбург, хунк. Pozsony, По́жонь) — Тĕп Европăри Словакин тĕп хули. 1536 — 1784 çулсенче — Венгри тĕп хули.
Хула лаптăкĕ — 368 тв. çм.
Тавралăхĕ
Хула çĕрĕ икĕ ют — Китзее ялĕнчи Прессбургерштрассе урамне куçать. 1936 çулчен Братиславăран Венăна хула трамвайĕ çинче çитмелле пулнă.
Братислава Кĕçĕн Карпат ту умĕнче вырнаçнă. Хула çĕрĕ Петржалка-Бергпа Яровце-Китзее чикĕ урлă каçăсем пулнă.) тата Русовце-Райка ĕçленĕ) чикĕ тытать.
Климачĕ
Климачĕ — континентлă, çулти вăтам температура — 9,9 °C, çулти хĕвеллĕ кунсен вăтам вăхăчĕ — 1976,4 сехет, нӳрĕксен вăтам нӳрĕкĕ — 527,4 мм (1993). Кăрлачри вăтам температура — -1,5 °C, утăри вăтам температура — +21 °C. Хĕллехи тапхăрĕнче сивĕ те нӳрĕк çанталăк, юр выртать. Çусенче ăшă, часах кăра çиллĕ çанталăклă.
Халăхĕ
Хула халăхĕ 447 пине яхăн çын. 2001 çулхи халăх çыравĕпе кунта словаксем — 91,4 %, венгрсем — 3,8 %, чехсем — 1,9 %, нимĕçсем — 0,3 %, ыттисем — 2,6 %.
Тĕн енĕпе: католиксем — 56,7 %, атеистсем — 29,3 %, лютерансем 6 %, ыттисем — 4,7 %.
Администрациллĕ пайлану
Братислава пайĕсем | ||
---|---|---|
Район | Хула пайĕ | |
Братиславăн I районĕ | Старе Место | |
Братиславăн II районĕ | Ружинов | |
Вракуня | ||
Подунайске Бискупице | ||
Братислава III районĕ | Нове Место | |
Рача | ||
Вайноры | ||
Братиславăн IV районĕ | Карлова Вес | |
Дубравка | ||
Ламач | ||
Девин | ||
Девинска Нова Вес | ||
Загорска Бистрица | ||
Братиславăн V пайĕ | Петржалка | |
Яровце | ||
Русовце | ||
Чуново |
Истори
- Пĕрремĕш пĕрмай пурăну вырăнĕ неолит тапхăрĕнче (линейно-ленточной керамики этеплĕхĕ) пулнă.
- Пирĕн эрăччен 400 — пирĕн эрăччен 50 — кельтсен пурăну вырăнĕ, Буребиста ертсе пынă даксем ишĕлтернĕ.
- пирĕн эрăччен 50 — герман йăхĕсем хальхи Братислава тĕлне çитни
- пирĕн эрăччен 50 — рим легионĕсем пĕрремĕш хут Братислава территорине çитни
- пирĕн эрăччен 70 — рим пурăну вырăнĕ Герулата
- пирĕн эрăччен 1 — 5 ĕмĕрсем — Рим Империйĕн чикки Танай тăрăх пырать, нумай рим тата герман пурăну вырăнĕсем.
- 375 — римсем çак территоринчен тухса каяççĕ.
- V ĕмĕр — славянсем килни.
- 560 ç. — аварсем килни.
- Само кнеçлĕхĕ.
- Нитран кнеçлĕхĕ.
- Мăн Моравин пайĕ.
- 907 — Братиславăна пĕррремĕш хут хроникăра çырни (Brezalauspurc)
- 907—1918 — Венгри пайĕ.
- 1536—1784 çç. — (Будăна турккăсем ярса илсен) — Венгрин тĕп хули.
- 1919—1939 — Чехословакин пайĕ; Братислава официаллă ята куçарни (унчен Prešporek/Pressburg/Pozsony).
- Пĕрремĕш Словаки республикин тĕп хули, танай лешъен пайĕ (халĕ Братислава V районĕ Германи аннексиленĕ).
- 1945—1992 çулсенче Чехословакин пайĕ.
- 1993 çултанпа — Словакин тĕп хули.
Тăванлă хуласем
- Вена (ним. Wien), Австри
- Киев (укр. Київ), Украина
- Кливленд (Огайо, АПШ
- Краков (пол. Kraków), Польша
- Любляна (словен. Ljubljana), Словени
- Перуджия (итал. Perugia), Итали
- Прага (чех Praha), Чехи
- Роттердам (гол. Rotterdam), Нидерландсем
- Ульм (ним. Ulm), Германи
- Турку (финн. Turku, шв. Åbo), Финлянди
- Сарăту , РФ
Братиславăра çуралнă:
- Густав Фридрих Келети
- Вольфганг фон Кемпелен
- Игнатий Колиш
- Рудольф Лабан
- Марк Гучко
- Филипп Эдуард Антон фон Ленард
- Густав Гусак
- Иоганн Андреас фон Зегнер
- Антал Фабер
- Виктор фон Херцфельд
- Иоган Непомук Гуммель
Çавăн пекех пăхăр
- Братислав Град
- Девин
- Словаки наци галерейи
Каçăсем
- Братиславăн космосран çапнă фотографийĕ (пуш, 2002, Google Maps)
- Хулан официаллă веб-сайчĕ 2005 ҫулхи Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ.
- Братиславы-Петржалки официаллă сайчĕ
- Братислава
- Братислава фотогалерейи
Словаки хулисем |
---|
Тĕп хули:Братислава
Бебравоу-айĕнчи-Бановце | Банска Бистрица | Банска Штьявница | Бардейов Битча | Бойнице | Брезова-Брадлом-патĕнчи | Вельке | Вапушаны | Вельки Медер | Вельки Шариш | Врабле | Вранов-Топлёу-çумĕнчи | Врбове | Высоке Татры | Галанта | Гандлова | Гаанушовце-Топлёу-çумĕнчи Гбелы | Гелница | Гиралтовце | Глоговец | Голич | Гринёва | Гуменне | Гурбаново | Детва | Добшина | Долны Кубин | Дубница-Ваг-çумĕнчи | Дудинце | Дунайска Стреда | Жарновица | Жельезовце | Жьяр-Грон-çумĕнчи | Злате Моравце | Илава | Кежмарок | Кисуцке | Çĕнĕ Вырăн | Коларово | Кошице | Кралёвски Хлмец | Кисуцоу-çумĕнчи-Красно Кремница | Кромпахи | Левице | Леополдов | Липаны | Липтовски Градок | Липтовски Микулаш | Малацки | Мартин | Медзев | Медзилаборце | Михаловце | Миява | Модра | Молдава-Бодвоу-çумĕнчи | Наместово | Немшова | Нитра | Нова Баня | Нова Дубница | Новаки | Нове Замки | Нове Место-Ваг-çинчи | Партизанске | Пезинок | Поважска Бистрица | Подолинец | Полтар | Попрад | Прешов | Прьевидза | Пьештяны | Раец | Раецке Теплице | Римавска Собота | Рожнява | Ружомберок | Сабинов | Светы Юр | Свидник | Свит | Сенец | Сеница | Середь | Сечовце | Сладковичово | Слиач | Снина | Собранце | Спишска Бела | Спишска Нова Вес | Спишска Стара Вес | Спишске Влахи | Спишске Подградье | Стара Любовня | Стара Тура | Стражске | Стропков | Ступава | Тврдошин | Тисовец | Тлмаче | Топольчаны Торналя | Требишов | Тренчин | Трстена | Турзовка | Турчьянске | Теплице | Филяково | Чьерна-Тисоу-çумĕнчи | Шаги аля Шаморин | Шаштин-Страже | Штурово | Шураны |
Европăри тĕп хуласем | |
---|---|
ПНО пайташ-патшалăхĕсен тĕп хулисем: Амстердам • Андорра-ла-Велья • Анкара • Астана • Афин • Белград • Берлин • Берн • Братислава • Брӳссел • Будапешт • Бухарест • Вадуц • Валлетта • Варшава • Вена • Вильнюс • Дублин • Загреб • Киев • Кишинёв • Копенгаген • Лиссабон • Лондон • Любляна • Люксембург • Мадрид • Минск • Монако • Мускав • Никосия • Осло • Парис • Подгорица • Прага • Рейкьявик • Рига • Рим • Сан-Марино • Сараево • Скопье • Софи • Стокгольм • Таллин • Тирана • Хельсинки |
Танай |
||
---|---|---|
Патшалăхсем |
Германи • Австри • Словаки • Хункăри • Хорвати • Серби • Пăлхари • Румыни • Молдави • Украина | |
Хуласем |
Ингольштадт • Регенсбург • Пассау • Линц • Дьёр • Вуковар • Нови-Сад • Видин • Брэила • Галац • Измаил • Тулча | |
Юпписем |
Инн • Морава • Ваг • Грон • Драва • Сава • Тимиш • Велика-Морава • Тимок • Жиу • Искыр • Олт • Осым • Янтра • Ведя • Арджеш • Яломица • Сирет • Прут | |
Каналсем |
Райн — Майн — Танай • Танай — Хура тинĕс (Румыни) • Танай — Хура тинĕс (Украина) | |
Çав. пекех |
Брег • Бригах • Танай дельти • Утравсен ят-йышĕ • Кĕперсен ят-йышĕ • Интернационализацилени | |
Танай çинчи çар вăйĕсем |
Германи • Австри • Чехословаки • Хункăри • Хорватия • Серби • Пăлхари • Румыни • ССРП |