Нидерланд

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
Koninkrijk der Nederlanden

Нидерланд

Нидерланд патшалăх ялавĕ Нидерланд патшалăхĕн гербĕ
Нидерланд ялавĕ Нидерланд гербĕ
LocationNetherlands.png
Патшалăх чĕлхисем холланд (Фриландра — тата фриз чĕлхи)
Тĕп хула Амстердам
Чи пысăк хула Амстердам, Гаага, Роттердам
Патша Беатрикс
Премьер-министр Ян-Петер Балкененде
Лаптăкĕ
 - Пĕтĕмпе
131 вырăнта
41 526 км2
Халăх йышĕ
 - Пĕтĕмпе(2005)
 - Йышлăхĕ
58 вырăнта
16 407 491
395/км²
Валюта ячĕ Евро
Вăхăт тăрăхĕ ГВ +01 пуçласа +01 таран
Патшалăх гимнĕ Нидерланд патшалăх гимнĕ
Тетел доменĕ .nl
Тел. префиксĕ 31


Нидерланд (гол. Nederland), официаллă ячĕ Нидерланд Короллĕхĕ (гол. Koninkrijk der Nederlanden) — Анăç Европăри патшалăх.
«Нидерланд» палăртăва чăвашла «анат çĕр(шыв)» тени пулать, анчах та тӳррĕн каласан, тĕрĕсех тухмасть, мĕншĕн тесен, çак терминпа Нидерланд, Бельги тата Люксембург (пĕтĕмлетсе — Бенилюкс) çĕрĕсене те палăртмалла пулать. Нидерланда тăтăшах Холланд теççĕ, анчах та çапла калани политика енчен тĕрĕс мар: Кăнтăр тата Çурçĕр Холланд çĕрĕсем — Нидерланд вуникĕ облаçĕсенчен иккĕшĕ шутланаççĕ.

Тĕп хулиАмстердам, правительство Гаага хулинче вырнаçнă.

Урăх чаплă хулисем: Утрехт — çĕршывăн чукун çулĕсен тĕпĕ тата Эйндховен.

Тавралăхĕ

Çыранĕсем Çурçĕр тинĕсне тухаççĕ. Çыран хĕррин вăрăммăшĕ — 451 çухрăм. Германипе тата Бельгипе юнашар вырнаçнă. Чикĕ таршшĕ 1027 çухрăм.

Нидерланд — Райн, Маас тата Çурçĕр Холландра, Кăнтăр Холландра тата Флеволандра выртаççĕ. Тинĕс çыранĕсем дюнсенчен пуçланса кайнă. Вĕсен хыççăн тинĕсрен туртса илнĕ çĕрсем — польдерсем. Вĕсене дюнсем тата дамбăсем тинĕс шывĕсенчен сыхланă. Çакăн пирки çапла калаççĕ: «Турă тинĕс тунă, холландсем — çыранĕсене».

Халăх йышĕ

Нидерландра икĕ кăк халăхĕ пурăнать — холландсем тата фризсем, çаплах иммигрантсен шучĕ те чылай.

  • Холландсем — 80.8 %
  • Нимĕçсем — 2.4 %
  • Индонезисем — 2.4 %
  • Турккăсем — 2.2 %
  • Суринамсем — 2.0 %
  • Мороккансем — 1.9 %,
  • Индисем — 1.5 %
  • Антиллиансем тата Арубансем — 0.8 %
  • урăххисем — 6.0 %.

Тĕн енĕпе:

  • католиксем — 30 %
  • протестантсем — 21 %
  • мăсăльмансем — 5,8 %
  • индуистсем — 0,6 %
  • урăххисем — 1,6 %
  • нимле тĕне те тытманнисем — 41 %

Холландсем тĕнчери чи çӳллĕ çынсем: арçынсем (вăтамран) — 1,83 метр, хĕрарăмсем — 1,70 метр.

Климачĕ

Кунта ăшă çусем — вăтам температура антициклонсем вĕрсе килсен, температура 0 °C аялла анса каять, каналĕсем тата кӳлĕсем пăрпа хупланаççĕ. Çулти вăтам нӳрĕк шучĕ — 80 сантиметров, анчах та шалти çĕрсенче татах та сахалтарах.

Мелиораци

Истори

Транспорт

Кунта лапам çĕр пичĕ пулнипе автомобиль çулĕсем нумай, анчах та шыв каналсем çул хывнă чух йывăрлăх кӳреççĕ.

  • Чукун çулсен вăрăммăшĕ — 2753 çухрăм (вĕсенчен 68 % электричество вăйĕпе — 1897 çм).
  • Пĕтĕм вăрăммăшĕ (ч/ç тата авто) — 111 891 çм.
  • Каналсен тата шывсен çулĕсен пĕтĕм вăрăммăшĕ — 5052 çм.

Çĕршыв хуçалăхĕнче паллă вырăн KLM Авиакомпани тĕнчери нумай маршрутсене вĕçет.

Вуламалли

  • В. А. Бакир, Ю. Б. Ларионова. Нидерланды. Путеводитель. Вокруг света, 2005. 216 стр. ISBN 5-98652-011-4.
  • Paul Arblaster. A History of the Low Countries. Palgrave Essential Histories Series New York: Palgrave Macmillan, 2006. 298 pp. ISBN 1-4039-4828-3.
  • J. C. H. Blom and E. Lamberts, eds. History of the Low Countries (1999).
  • Jonathan Israel. The Dutch Republic: Its Rise, Greatness, and Fall 1477—1806 (1995).
  • J. A. Kossmann-Putto and E. H. Kossmann. The Low Countries: History of the Northern and Southern Netherlands (1987).
  • Christophe de Voogd. Geschiedenis van Nederland. Arena Amsterdam, 2000. 368 pp. ISBN 90 6974 3671.

Каçăсем