Чăваш Автономиллĕ Социализмлă Совет Республики
Чăваш Ен кун-çулĕ |
---|
Авалхи тĕнчере |
Баланово культури |
Пура культури |
Апаш культури |
Анань культури |
Хулаш культури |
Вăтам ĕмĕрсенче |
Хунсен империйĕ (434 — VI ĕмĕр) |
Аслă Пăлхар (632 — 671) |
Атăлçи Пăлхар (X ĕмĕр — 1240) |
Ылтăн Урта (1240 — 1438) |
Хусан ханлăхĕ (1438 — 1552) |
Хусан патшалăхĕ (1452 — 1708) |
Раççей империнче |
Хусан кĕперни (1708 — 1920) |
Чĕмпĕр кĕперни (1796 — 1924) |
РСФСР, (СССР) |
Чăваш автономи облаçĕ (1920 — 1925) |
Чăваш АССР (1925 — 1990) |
Чăваш ССР (1990 — 1992) |
СССР аркансан |
Чăваш Республики (1992-па) |
Чăваш Ен хронологийĕ |
Авалхи чăваш хулисем |
Чăваш Автономиллĕ Социализмлă Совет Республики (кĕскен: ЧАССР) — РСФСР йышĕнче 1925 çулхи нарăсăн 21-мĕшĕнче Чăваш автономи облаçне тĕпе хурса йĕркеленĕ автономи республики.
Чăваш ССР ята çирĕплетнĕ.
Хальхи Чăваш Республики Раççей Федерацине кĕрет, лаптăкĕ унченхи Чăваш Автономин Совет Социализм Республикин чиккисемпе тан шутланать.
Кун-çулĕ
Элĕк, Кĕçĕн Елчĕк, Тутаркасси, Вăрмар, Çĕрпӳ, Шупашкар, Шăмăршă тата Етĕрне.
1929 çулта Шăхăртан тутарсен наци районне туса хунă.
1935 çулта Мăн Патăрьел районĕ Патăрьел çине, Кĕçĕн Елчĕк — Елчĕк çине куçать. Çав çултах çĕнĕ районсене туса хураççĕ: Ишлей, Кувак, Турхан, Трак, Шăхасан, Çĕмĕрле тата Тăвай. Чылай улшăну 1939 çулта пулса иртет: Патăрьел районĕпе Шăхартан тутар наци районне пăрахăçланă та Калинин, Комсомол, Октябрь, Совет тата Чкалов (1957 ç-па — Патăрьел) районĕсене йĕркеленĕ. Турхан районĕ Первомай, Тутаркасси — Сĕнтĕр районĕ пулса тăрать. Тепĕр çултан Трак районне Красноармейски ята куçараççĕ. 1944 çулта Муркаш тата Чуракач районĕсене туса хунă.
1956 çултан пуçласа район йышĕ сахаланма тытăнать. Пĕрремĕш Калинин, Кувак, Совет тата Шăхасан районĕсене пăрхăçланă. 1959 çулта Ишлей, Муркаш, Октябрь, Первомай тата Чуракчă районĕсене; 1962 çулта — Элĕк, Йĕпреç, Куславкка, Комсомольски, Красноармейски, Хĕрлĕ Чутай, Сĕнтĕрвăрри, Пăрачкав, Сĕнтĕр, Шăмăршă, Елчĕк тата Тăвай районĕсене салатнă.
1964 çулта каллех районсен йышĕ ӳсме тытăнать: чи малтан Муркаш, 1965 çулта Элĕк, Йĕпреç, Куславкка, Комсомольски, Красноармейски, Хĕрлĕ Чутай, Сĕнтĕрвăрри, Пăрачкав, Шăмăршă, Елчĕк тата Тăвай районĕсене çĕнĕрен йĕркеленĕ. Çĕмĕрле районне 1965 çулта салатнă, анчах та 1966 çулта каялла тавăрнă. Çакăнтанпа Чăваш Енре районсене урăх улăштармаççĕ.
Экономика
Çурт-йĕр тăвăмлăх
1961 çулта автономире çĕнĕ хулан, Ҫӗнӗ Шупашкарăн, никĕсне хывнă.
Культура
Çав. пекех
Вуламалли
Статьян çак пайне халлĕхе çырман. РУВИКИне хутшăнакан ĕмĕчĕпе, çак вырăнтаятарлă пай.
Эсир çак пая çырса проекта пулăшма пултаратăр. |
Асăрхавсем
Каçăсем
Чăваш Ен |
|||
---|---|---|---|
Тĕп хула: Шупашкар Районсем: Вăрмар | Вăрнар | Елчĕк | Етĕрне | Йĕпреç | Канаш | Комсомольски | Красноармейски | Куславкка | Муркаш | Патăрьел | Пăрачкав | Сĕнтĕрвăрри | Çĕмĕрле | Çĕрпӳ | Тăвай | Улатăр | Хĕрлĕ Чутай | Шăмăршă | Шупашкар | Элĕк | Статьясем: Географи | Халăхĕ | Администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ | Ялавĕ |
РСФСР |
|
---|---|
Пушкăрт (1919—1990¹) • Бурят (1923—1990¹) • Туçи-Алтай (1990¹—1991²) • Туçи (1921—1924) • Дагестан (1921—1990¹) • Кабарда-Палкар (1936—1990¹; 1944—1957 Кабарда) • Касак (1925—1936) • Калмăк (1935—1943; 1958—1990¹) • Каракалпак (1932—1936) • Карачай-Черкес (1990—1990¹) • Карел (1923—1940; 1956—1990¹) • Киргиз (1920—1925) / Киргиз (1926—1936) • Коми (1936—1990¹) • Крым (1921—1945) • Мари (1936—1990¹) • Мордва (1934—1990¹) • Атăлçи нимĕçĕсем (1918—1941) • Çурçĕр-Осети (1936—1990¹) • Тутар (1920—1990¹) • Тува (1961—1990¹) • Туркестан (1918—1924) • Удмурт (1934—1990¹) • Чечен-Ингуш (1936—1944; 1957—1990) • Чăваш (1925—1990¹) • Якут (1922—1990¹) | |
Адыг (Черкес) (1922—1928) • Адыг (1928—1991) • Бурят-Монгол (1921—1923) • Вот (1920—1932) • Туçи-Алтай (1948—1991) • Еврей (с 1934) • Ингуш (1924—1934) • Кабарда (1921—1922) • Кабарда-Палкар (1922—1936) • Калмăк (1920—1935; 1957—1958) • Карачай-Черкес (1922—1926; 1957—1991) • Карачай (1926—1943) • Коми (Зырян) (1921—1936) • Мари (1920—1936) • Монгол-Бурят (1921—1923) • Мордва (1930—1934) • Атăлçи нимĕçĕсем (1918—1924) • Ойрат (1922—1932) / Ойрот (1932—1948) • Çурçĕр-Осети (1924—1936) • Тува (1944—1961) • Удмурт (1932—1934) • Хакас (1930—1991) • Черкес (Адыг) (1922) • Черкес (1928—1957) • Чечен (1922—1934) • Чечен-Ингуш (1934—1936) • Чăваш (1920—1925) | |
Агин Бурят-Монгол НТ (1937—1958) / Агин Бурят АО (1958—2008) • Аргаяшский НО (1934) • Палкар тăрăхĕ (1921—1922) • Витим-Олёкма НТ (1931—1938) • Ингуш тăрăхĕ (1921—1924) • Кабарда наци тăрăхĕ (1920—1921) • Карачай наци тăрăхĕ (1920—1922) • Карел наци тăрăхĕ (1937—1939) • Коми-Пермь (1925—2005) • Коряк (1930—2007) • Ненец (с 1929) • Остяк-Вогул НТ (1930—1940) • Охотск-Эвен НТ (1930—1934) • Çурçĕр-Осети тăрăхĕ (1920—1921) • Сунжа касак тăрăхĕ (1920—1929) • Таймыр (Долган-Ненец) (1930—2006) • Усть-Орда Бурят начи тăрăхĕ (1937—1978) / АТ (1978—2008) • Хантă-Манси НТ (1940—1978) / АТ (с 1978) • Чечен наци тăрăхĕ (1920—1922) • Черкес наци тăрăхĕ (1926—1928) • Чукотка (с 1930) • Эвенк (1938—2007) • Ямал-Ненец (с 1930) | |
¹ Суверенитет декларацине йышăннă вăхăт ² Республика статусне çирĕплетни |
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |