Вӑрнар районӗ

«РУВИКИ» ирӗклӗ энциклопединчи материал
муниципаллӑ район
Вăрнар районĕ
Вăрнар районĕ
Vurnari railstation, Kanash-Arzamas rail road.JPG
Ялав Герб
Ялав Герб
55°30′ с. ш. 46°55′ в. д.GЯO
Патшалӑх Flag of Russia.svg РФ
Кӗрет Flag of Chuvashia.svgЧăваш Ен
Адм. центрӗ Вăрнар посёлокӗ
Историйӗпе географийӗ
Йӗркеленӗ вӑхӑт 1927, авӑн, 5
Лаптӑк

1012,59[1]

  • (6-мӗш вырӑн)
Сехет тӑрӑхӗ
Халӑх йышӗ
Халӑх йышӗ
  • 29 450 ҫын (2021)[2]
Официаллӑ чӗлхе чăваш, вырăс
Цифрӑллӑ идентификаторсем
ISO 3166-2 кочӗ 1927, авӑн, 5
Телефон кочӗ +7 83537
Почта индексӗ 429220

Официаллӑ сайт
Вăрнар районĕ карттӑ ҫинче
Логотип РУВИКИ.Медиа РУВИКИ.Медиа ҫинчи материалсем
Вăрнар районĕн картти


Вăрна́р райо́нĕ (чăв. Вăрнар районĕ) — Чăваш Республики (Раççей Федерацийĕ) йышĕнчи администрациллĕ-территориллĕ виçе тата муниципаллă йĕркеленӳ (муниципаллӑ район).

Администраци центрĕ — Вăрнар посёлокĕ.

Чăваш Ен варринче вырнаçнă. Çурçĕр енче Чăваш Енĕн Элĕк тата Красноармейски районӗсемпе, анăç енче Ҫӗмӗрле районӗпе, тухăç енче Канаш районĕпе, кăнтăр енче Йӗпреҫ районӗпе юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, тухăçран анăçалла 35 çухрăм тăсăлать. Район çĕрĕ-шывĕн лаптăкĕ — 1012,6 км2. Район администрацийĕ Вăрнар посёлокӗнче вырнаçнă.

Халăх йышĕ, район тытăмĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

1999 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕнче районта 44,2 пинĕ çын пурăннă, çав шутра 13,2 пинĕ çын — хулара (29,8 %) тата 31,0 пинĕ çын — ял çыннисем (70,2 %). Вăрнар районĕнче пĕр поселок, 101 ял. Ялта вăтамран 323 çын пурăнать. Халăх-çын тăвăрлăхĕ - 44,3 çын/тăваткалçухрăм. 91 % пурăнаканĕ — чăвашсем.

Семен Элкер Вăрнар районне кĕрекен Çармăс ялĕсем çинчен çапла çырнă:

...Кушлавăшсем пуçланнă ĕмĕрте Çавалăн анат вĕçĕнче, паллах, сĕм вăрмансем пулнă, унта çармăссем те пурăннă. Этнографсем каланă тăрăх, чăвашсемпе хутшăнса кайнă çармăс йăхĕсем пурăна киле йăлтах чăвашланса çитнĕ. Çавлăн анат вĕçĕнче те, Кушлавăш тăрăхĕнче техаль çармăссем çук. Анчах та чăваш хушшинчи хăш-пĕр ялсемпе çырма-çатра ячĕсем паян кунчченех çармăс чĕлхине е çармăс халăхне аса илтереççĕ. (Кушлавăш уйĕпе унăн çывăхĕнчех Пăтавăш, Кăкавăш, Мăркавăш ятлă пĕчĕк юханшывсем, Уравăш, Явӑш, Туçи-Çармăс, Хурăнсăр-Çармăс ятлă ялсем пур тата ытти те)...

Района 1927 çулхи авăнăн 5-мĕшĕнче уйăхĕнче туса хунă.

Çутçанталăкĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çутçанталăк кунта вăтам континентлă. Вăтам температура кăрлачра -12,9°С сивĕ, утăра — 18,3°С ăшă, чи шартлама сивĕ -44 °C, питĕ шăрăх- 39,7°С. Çулта çĕр çине 552 мм çумăр-юр ӳкет. Юханшывĕсем пысăках мар. Çурçĕр-хĕвелтухăç енче Мăн Çавал 43 çухрăм тăршшĕ, кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче — Кĕçĕн Çавал 28 çухрăм тăршшĕ юхать.

Районта Вăрнарти аш-пăш комбиначĕ ĕçлет. Чукун çул чарăнăвĕ вырнаçнă, пассажир автотранспорт йĕркелĕвĕ пур.

Паллă çынсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӑнлантарусем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Краснов П.И. . — Вăрнар. — 2 000 экз.